Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Bir yandan Kafka öykülerini incelerken bir yandan da yazara yönelik inceleme ve eleştirilere dair araştırma yapmanın vakti geldi sanırım. Bu başlık altında Kafka öykülerine ve genel olarak Kafka külliyatının değerlendirilmesi üzerine ulaşabildiğimiz kaynakları derleyebiliriz.
Ben, internette bulduğum Türkçe içeriği hızlıca aktararak başlayayım:
mitoloji.info'da Kafka'nın kimi kısa öykülerini, aforizmalarını ve yaşamına ait kimi anektodları bulabilirsiniz.
Kafka blogu Kafka'ya ilişkin inceleme vb. yazıların yanında Kafka üzerine videoları da içeren güzel bir site. Özellikle de Koji Yamamura'nın "Bir Köy Hekimi" öyküsünün animasyonunu buradan izleyebilirsiniz.
franz-kafka.org ise, zaten bir süredir forumda öyküler için kullandığımız kaynak sitelerden biri. Burada özellikle Kıvanç KOÇAK / Kafka'yı Bilmek, Kürşad KIZILTUĞ / Kafka'da Modernlik, Selim AFŞİN / Kafka ve Mahmut Sami MERT / Franz Kafka: Suskun Devrimci (?) makaleleri okunabilir.
Notos Öykü'nün "Kafka - Bir Efsanenin Doğuşu" altbaşlığını taşıyan 12. sayısından kimi notları da buraya aktarmaya çalışacağım.
Bunlara ek olarak Nabokov'un Dönüşüm üzerine seminerlerinin İngilizce metnine de bakılabilir. Nabokov'un edebiyat dersleri Fatih Özgüven tarafından Türkçe'ye çevrilmiş (V. Nabokov, Edebiyat Dersleri, Çev. Fatih Özgüven, Nihal Akbulut, İstanbul, Ada Yayınları). Sözkonusu metin belki de bu kitapta çevirlmiş olabilir. Bulmaya çalışacağım.
Nabokov'un Kafka incelemlerine temel yaklaşımı konusunda şöyle bir metin buldum: Kafka bir Drakula mıdır?
Ayrıca Peter Medak'ın yönettiği Nabokov'un Kafka seminerini konu alan 1989 yapımı kısa filmi de youtube'dan izlenebilir: Vladimir Nabokov - The Metamorphosis
Son olarak: franzkafkatr
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Ben, Kafka üzerine önceden biraz okumuştum; ama çok oldu okuyalı çook. Şimdi öykülerini okuyunca okuma isteği uyandı; ama özel zaman ayırmak istedim; öyküleri zaman zaman kafamda uçuşuyor.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Barış, alıntı için teşekkürler.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Yenileri gelecek, ta ki birilerinin takip ettiğini bileyim.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Günther Anders, Kafka'nın arada kalmışlığını harika özetlemiş. Yeryüzünde yer bulamamanın tarifi gibi.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Daha önce kimi notlar aktardığım Notos Öykü'nün 12 nolu "Kafka - Bir Efsanenin Doğuşu" sayısından devam edeyim:
Notos'un dosya konusunun belki de en önemli yazısı John M. Grandin'in "Kafka'nın Hayata 'Bakan' Pencereleri" yazısı. Ne yazık ki makale kıvamındaki bu uzun yazıdan çok fazla alıntı yapamayacağım. Keza yazar Kafka'nın öyküleri, romanları, günlükleri ve mektupları arasında adeta mekik dokuyarak "pencere" imgesini araştırmış ve araştırmasının sonuçlarını epey bütünlüklü bir metin olarak okuyucuya aktarmış; o yüzden neresini aktarsak bir diğer kısmı eksik kalacaktır. İyisi mi, yazının tamamına ulaşıp okumak.
Kısaca değinmek gerekirse;
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Fischer'in Franz Kafka incelemesindeki bürokrasiyle ilgili bölümün girişi, Kafka'nın içinde yaşadığı Habsburg İmparatorluğu'nun durumunu çok iyi anlattığı gibi, bizim bugün de yaşamakta olduğumuz çaresizliği bir çırpıda özetliyor:
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Yazarın günlüğünde böyle bir not yok. Daha doğrusu o tarihte yazılmış herhangi bir şey yok.
Acaba yanlış tarih mi düşülmüş?
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Hmm, ilginç. Grandin'in yazısına baktım; kaynakçada hangi edisyondan faydalanıldığı belirtilmemiş. Belki bizdeki Cem yayınlarından çıkmış olan Günlükler'den farklı derlemeler de olabilir. Araştırmak lazım.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Daha önce Kafka'da Yazınsal Yöntem başlığında kimi notlarımız var. Unutulmaya!
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Çok büyük çoğunluğu benim için bir anlam ifade etmeyen, üstüne üstlük yöntemsel olarak yazarlarının ne yapmaya çalıştıklarına vakıf olamadığım farklı bir Kafka okuması da Delleuze ve Guattari'nin Kafka - Minör Bir Edebiyat İçin çalışmaları.
Şöyle diyor yazarlar orada Kafka yapıtları üzerine:
Bu minör-oluş ise üç ana nokta üzerinden tanımlanıyor: Dilin olanaksızlığı (bunu daha sonra "dilin yersizyurtsuzlaşması" olarak da tanımlıyorlar), bireysel sorunların bireysel olmayan diğer sorunlarla birleşme eğilimi (yani bu edebiyattaki her şeyin siyasal olması), son olarak da her şeyin kolektif bir değer taşıması (yazarın tek başına dile getirdiğinin ortak bir eylemi oluşturması).
Bunu şimdilik daha fazla açabileceğimi sanmıyorum. Ancak Kafka'nın yazma edimiyle ilgili kritik bir takım dönüşleri işaret etmesi bakımından bakışımızın ufkunda olmaları önemli olabilir.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Alıntı: Notos Öykü, 12, İstanbul, Ekim-Kasım 2008: 36.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Kafka'yı bir tanımın içine yerleştirmek çok zor; ancak Canetti'nin yazarı değerlendirişi güzel bir yol sunuyor. Yazara, yazarın dışındaki herhangi bir veriyle hiçbir şekilde yaklaşılmaz demiyorum; ama Kafka, ancak kendi kurduğu dünya içinde anlaşılabilecek bir yazar.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Bu tanımla Kafka'nın asla anlaşılamayacağını söylemekle eşdeğer gibi. Oysa ben bir sanat eserini ya da edebi bir metni sanatçısının ve yazarının heedefinden bağımsızda bir yere varabileceğini düşünürüm hep.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Sanırım Nurten yazdıklarımı yanlış anladın. Ben daha çok hazır reçetelerden hareket etmenin yersizliğini vurgulamak için söylemiştim bunları. Sonuçta Kafka dilini, dünyasını, yaşadıklarını bilmezseniz yazarın yapıtlarının birçok yönü büyük bir muamma olarak kalacaktır. Yazdıklarımla anlaşılıp anlaşılmama meselesini kastetmemiştim.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Böyle düşünmemin sebebi "kendi kurduğu dünya" tanımlamasından dolayıdır. Kurmak kurgulamak olduğuna göre ne yaşadığı çağı ne de yaşadıklarını günü gününe bilsek bile kurgu kaynaklarını tanımlayabiliriz ama bu imgeleri çözebileceğimiz anlamına gelmez. Dediğim gibi ben "kurmak" vurgusu dolayısıyla böyle düşündüm.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Sonuçta çoğu yazar "kurgu"dan hareket ediyor; ancak Kafka senin de bildiğin gibi sembollere dayalı, kendi üstüne kapanan, anlaşılma kaygısı taşımayan bir yazar. Üstelik okuyucuya pay bırakmak, onunla iletişime geçmek türünden hesapları olmadığından ve simgesel bir anlatım tarzı benimsediğinden daha çok yazarın kendisini merkeze almak gerekir kanısındayım.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Sanırım tam da bu söylediklerin yüzünden daha önceki fikrimi sürdürmekteyim.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Abdullah'ın çabaları sonucunda nihayet Nabokov'un Kafka'nın "Değişim" uzun öyküsü üzerine yaptığı dersin notlarına ulaştık. (Fatih Özgüven çevirisiyle.)
Baskısı tükenmiş olan bu kitabın ilgili makalesini okumak isteyenler için:
Nabokov - Değişim
(Açılan pencerede "Click here to start download" linkine tıklayınız.)
V. NABOKOV. "Değişim", Edebiyat Dersleri, (Çev. Fatih Özgüven, Nihal Akbulut), İstanbul, Ada Yayınları, 1986: 125-162.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Teşekkürler, "Değişim" üzerine en çok düşündüğüm romanların başında geliyordur sanırım.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Kafka'nın "Dönüşüm" öyküsünü bu vesileyle tekrar okudum. İncelemeyi de okuduktan sonra başlığa öyküye ilişkin görüşlerimi eklerim.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Nabakov'un makalesiyle öyküyü/uzun öyküyü tekrar okumuş kadar oldum.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Evet; çok ayrıntılı, güzel bir değerlendirme. Öykünün yazın değerinin hakkı verilerek yapılmış.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Nabokov'un Kafka'nın Freud üzerinden yorumlanması hakkında aşağıdaki notunu önemli buluyorum.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Arkadaşlar, ilgiyle takip etmekteyim. Kafka'nın birbirinden çok farklı yorumlarla anlaşılmaya çalışılması yazarı bir çıkmaza sürüklüyor gibi geliyor bana. Yoksa Kafka'nın istediği de bu muydu?
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Kafka, okuyucuyu çağrışımlarla dolu bir dünyaya götürmekten ziyade günümüz insanının çıkmazlarını sergilemeye çalışıyor diye düşünüyorum. Bu da kapalı, referansları metin sınırlarında olan bir dünya sunuyor bize. Birazdan bu konuyla ilgili "Öykü İnceleme Yöntemleri" başlığına güzel bir yazı ekleyeceğim.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Çoğu yapıtında kendi üstüne kapanan, ortalama okuyucuya seslenmeyen ve okuyucudan çaba isteyen bir yazar için bu tür ayağı yere basmayan yorumların türemesi anlaşılır bir şey. Önemli olan okuyucunun bu yorumlardan birçoğuna yüz vermemesidir.
Bu arada Kafka'nın Freud'cu görüşleri eleştirmesi ilginç.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Bu başlıkta yazılanları ilgiyle okuyorum. Bana en yakın gelen ifade şimdilik Nurten(öz)' ün şu yaklaşımı oldu,
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
Metamorfoz dolayısıyla ekleyeyim istedim.
Ferit Edgü şöyle söylemiş:
Kaynak: EDGÜ, Ferit. "Kafka'dan Aforizmalar - Kafka Güneşi", Cumhuriyet Kitap, S. 1052, 15 Nisan 2010, s. 27.
Re: Kafka Öyküleri ve Öykücülüğü
negatif teoloji tanrının yokluğu anlamına asla gelmemiştir. Negatif teoloji tanrının öyle bir tasavvur edilmesidir ki, tanrı artık tasavvur edilemez olur. Yani muhafazakarlık öyle bir hal alır ki, tanrı dilden öyle bir muhafaza edilir ki, “ne o, ne de bu olan tanrı” ile karşı karşıya kalırız.negatif teoloji,”ne o ne de bu” diyerek, uzaklarda, çok uzaklarda olan bir “hakikate” gönderme yapar. negatif teoloji, kantçı bağlamda “kendinde şey”in mantıksal dizgesini aşamamıştır.
Öte yandan Kafka’da negatif teolojinin dilini gördüğümüz doğrudur: ulaşılamayan şatolar, bitirilemeyen çin setleri, bitmeyen hikayeler.. peki kafka burada sahiden de “orada bir köy var uzakta, gitmesek de görmesek de” modlarında mı yazmaktadır, yoksa söz konusu olan bir alay, bir içten içe kahkaha mıdır? Kafka Odradek gibi muzipçe kıkırdamamakta mıdır kendisini sorguya çeken “ev sahiplerine”? kimse kusura bakmasın, onu yı negatif teolojinin kucağına bırakıveremeyecek kadar “değerli” buluyorum, yok illahi bir kucak fantezisi isteyen çıkarsa kafkayla birlikte bir kucak dansına geliriz tabii - kafka istese de istemese de..bu benim kafkaya “minnet borcumdur”- zaten pek severim böyle “dansları” ben.. ama kimse “bizden” kucağa kat "çıkmamızı" beklemesin(.) ”rica ya da arz ederim”