Ferit Edgü - Çığlık

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Her iki öyküyü de tekrar okudum. "Gelip geeçnler" öyküsünde bir gece sokakta yürümeye koyulan bir adamın karanlığın ve dolunaydan kaynaklanan muhtemel gölgelerin etkisiyle bir tür paranoyaya kapılıp bir suça tanık olma olasışığında neler yapa(maya)cağı şeyler hakkında fikir yürütmesiyle ilgili iken "Çığlık" öyküsü ortada vuku bulmuş bir olay karşısında sessiz kalan adamın belkide vicdanından yükselen çığlık hakkında yorum yapması ve bu olaya neden kimsenin müdahale etmediğini düşünerek kendisinin de müdahale etmiyor olmasına gerekçeler bulmasıyla ilgiliydi. Evet öyküde kullanılan kelimeler aynı ama bence her iki öykü arasında temelde çok büyük farklılıklar var.

Birinde gerçekleşmeyen bir suç karşısında zaten gece karanlıkta kormuş birinin bu kormuşluğuyla hiç bir olaya karışamayacağının bilince olarak hayalinde bir olay uydurması, diğerinde ise elinde güç unsuru olabilecek bir bıçak olmasına rağmen ve güpegündüz gerçekleşmekte olan bir oaly hakkında sessiz kalması.

Edgü bu öyküyü "Gelip Geçenler" öyküsünden esinlenerek yazmış olabilir ama bu "Çığlık" öyküsünün "Gelip Geçenler" öyküsünün izinde olduğu anlamına gelmez bence.

Barış beni aksine ikna edene kadar bu konuda ki fikrim budur.

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Nurten'in kastettiği gibi bire bir bir karşılıklık aramadım iki öyküde; yalnızca birbirini çağrıştıran iki öykü olduğunu düşündüm bu iki öykünün. Elbette Edgü'nün iyi bir Kafka okuru olduğunu da bildiğimden...

Öte yandan Nurten değinmiş; benim için de öykünün kilit taşı olabilecek bir yere: Elde bıçak ebegümeci kesmeye gelen adam. İnternette bulduğum bir iki ebegümeci fotoğrafı da yüklüyorum aşağıya. Genelde meskenlerin yakınlarında, duvar diplerinde biten bu bitki öyküde bir metafora karşılık gelmekte diye düşünüyorum. Şifa verici bu bitkinin toplanmak için kesilmesi bir yandan bireyin kendini koruması için bir yolken, öte yandan da doğaya karşı girişilmiş çok daha kapsamlı bir kendi hesabına katletme girişiminin uzantısı. Dolayısıyla öyküde olaya müdahil olma olmama ile başlayan süreç aslında bizim yaşama müdahil olurken yalnız ve yalnız kendimizi düşünerek bakmamızın da bir uzantısı.

Böylece nereden geldiği belli olmayan "çığlık"ın da -aynen Munch'un tablosunda olduğu gibi- doğadan yükseldiğini iddia etmek olası.

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Güzel anlatmışsın Abdullah, benim dilim dönmemişti.

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Çığlık, forumda beraber okumak istediğim ama biraz uzun bulduğum bir öyküydü. Çok uzun olmamış. Kafka'nın öyküsünü çağrıştırıyor; bu biraz daha hayatın içinden geldi, böylece daha yakından sorgulattı bazı kavramları. "Ben orada olsaydım ne yapardım?" sorusunu direkt sordurdu bana.
Ebegümeci konusunda Barış'a teşekkürler, ve yorumlarına katılıyorum.

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Buradaki ara cümleyi biraz açmam gerektiğini hissediyorum.

Daha önce çığlığın doğa olduğunu söylemiştim. Az önce ise geniş ve genel bir insanlık durumudur dedim. Aslında her ikisinde de aynı şeyi imlemeye çalışıyorum büyük oranda. Çünkü benim gözümde tek tek insanların ötesinde insanlık denen soyut kavram da aynen bitkiler ya da evren de olduğu gibi doğaya -onun üzerindeki varoluşa- dönük bir tanım çerçevesini oluşturuyor.

Biz genellikle "insanlık" gibi bir terimi kültürel bir terim, bu yüzden de doğal olanın karşıtı olarak algılıyoruz. Oysa bu yaklaşım kavramı içleminden bağımsızca ele almaktan kaynaklanan yabancılaştırıcı bir tutum. Belki de tanımlarken dilimizin zorlukla döndüğü bu yabancılaşmayı öykü bir çığlığın içine kolaylıkla sığdırıyor...

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Ben bu iki öykünün benzerlikleri hakkında söylenen her şeyin aslında iki öykü arasında ki farkları vurguladığı düşünüyorum.

Birbirine paralellik taşıdığının altının çizildiği bir olay karşısına susmak ve kendini bu durumda haklı bulmaya çalışmak olgusu her iki öykü için o denli farklı ki. Üstelik "Gelip Geçenler" öyküsünün konusu da bence bu da değil zaten.

Re: Ferit Edgü - Çığlık

"Çığlık" öyküsünde çığlığın kime ait olduğunun belirsiz kalmasının Muhc'un tablosuna en çok yaklaştıran unsur olduğunu düşünüyorum. Çünkü tabloda çığlığı atan kişi çıkan sesle çevresinde bir bozulma yaratabilmiş ancak kendisi olmayan kulaklarını elleriyle kapayarak çığlığının yaratacağı değişikliğe olan inançsılığını da belirtmiştir. Öyküde de atılan bu çığlık olayın sonucunu ve olaya müdahale edilmeyeceğini gerçeğini değiştirmiyor.

Re: Ferit Edgü - Çığlık

Çığlığın adamın vicdanının sesi olma ihtimali de var. Aslında çığlık adama aitse gerçekten Edgü "çığlık" tablosunda kendi çığlını duyamayan adama hak verenlerin en azında burada karşı çıkmalarını istemiş olabilir.

Re: Ferit Edgü - Çığlık

"Bu olayın sonucu ne olursa olsun değişmeyecek dolayısıyla çığlık atmak işe yaramayacaktı" sonucu çıkabilir elbette bu durumda da aklıma şu soru takılıyor yerlerde sürüklenen adam neden hiç bağırmıyor.
Belkide duyulan o ses üç kişi tarafından yaka paça sürüklenen adamın attığı bir çığlıktır. Öyküde çığlığın ona ait olmadığı vurgulanıyor ama bu fikir çığlığın gizlice olayı izleyen anlatıcıya ait olma ihtimali kadar olası geldi bana.