Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Ne zamandır bu başlığı açma niyetindeydim. Ama karşıma çıkan askerlik sorunu yüzünden bu başlığı öteleme fikri, zihnime yer edecekken "Narincir" böylesi bir başlığın açılmasına dair bir öneride bulundu. Ben de vakit nakittir düsturuyla kıraathanenin yolunu tuttum.
Bu başlıkta daha çok yazılış ve söyleyişleri benzeyen ancak bariz anlam farklılığı taşıyan sözcüklerin hangisinin doğru olduğunu -ki buna galat-ı meşhurlar da dahil- ve bu çerçevede sık sık yinelenen kimi imla yanlışlarını ve kurallarını tartışacağız.
Konunun açışını yapmak sanırım bana düşüyor.
Re: Hangisi Doğru?
"Mütevazi ile mütevazı" tek harflik farklılıklarına rağmen çok farklı anlamları karşılamaktalar.
Mütevazi, "Birbirine paralel olan" anlamını taşırken, "mütevazı" ise "alçakgönüllü" demektir.
Re: Hangisi Doğru?
ve alkışlarımız Abdullah için geliyor. =) ama ya uzakdoğu?????
Re: Hangisi Doğru?
Doğru ya "uzakdoğu" sözcüğü idi hareket noktası.
TDK'nin yazım kılavuzundaki açıklama şöyle:
Bunun yanında Dil Derneği resmi sitesinde bu sözcüğün bitişik yazılacağını belirtiyor:
İlgili link aşağıda:
http://www.dildernegi.org.tr/TR/YazimKilavuzu.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EFB1624919F9A12D6A
Ömer Asım Aksoy'un Ana Yazım Kılavuzu'na da bakmak isterdim; ancak yanımda değil. Sanırım Aksoy da bitişik yazılacağını söyler.
Benim fikrimi sorarsanız sözcüğün bitişik yazılmasını salık veririm. Çünkü "uzakdoğu" sözcüğü bizde yön adının uzaklığından ziyade genellikle Kore, Çin, Japonya gibi ülkelerin genel adını üstlenip bir nevi tek bir anlama bürünmüştür.
TDK'ye özellikle yazım konusunda çok güvenmeyin derim.
Re: Hangisi Doğru?
Ali Püsküllüoğlu da bitişik diyor.
[url=http://www.estore.com.tr/ESTORE/Products.aspx?catalog=kitap&productid=KTC6768(7000000)]Türkçe Sözlük[/url]
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Tabi: "Bağımlı, itaat eden, boyun eğen" anlamlarının yanında "kitap basan, tab eden" manalarını da karşılar.
Tabii: "Doğada bulunan, doğayla ilgili, olağan, yapmacık olmayan" anlamlarıyla beraber biz daha çok "Elbette, doğal olarak" sözcüklerinin yerine kullanıyoruz.
Sanırım çok sık karıştırılan sözcüklerin arasında yer alır "tabi ile tabii" sözcükleri.
Re: Hangisi Doğru?
Ben aslinda Orta Dogu'yu da merak ediyorum. ODTU gibi bir kisaltma yapabilmek icin ayri yazmak gerektigini dusunmustum hep. Biraz da bu nedenle dile yerlesmis oldugunu varsaymistim. Dogru mudur acaba?
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Eren, kısaltmalar yazıdan çok söyleyişe dayandığından, bileşik sözcüklerde her bir sözcüğü kullanmak için ayrı yazmaya gerek yok.
TDK'nin ilgili maddesini ekliyorum.
Ayrıca her ne kadar TDK, "Ortadoğu" sözcüğünün ayrı yazılması gerektiğini söylese de ben bitişik yazılmalı diyorum.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Direk: Ağaçtan veya demirden yapılan uzun ve kalın destek. ( TDK )
Direkt: Doğrudan.
"Direkt" yerine, yanlışlıkla "direk" demektense "doğrudan, doğruca" sözcüklerini tercih etmek, hem yazılış hem de söyleniş bakımından kişiyi zorlamaz diye düşünüyorum.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Peki "dimdirek gidiyorsun"daki dimdirek'i ne yapmalı? Bir de "direkman" var tabii. Bunların etimolojisini çözebilene bir öpücük sözü veriyorum.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
"Dimdirek" sözcüğü, "masmavi, upuzun, dosdoğru" gibi pekiştirilmiş sözcüklere özenilerek yanlış türetilen ve "Direk gitme" tutkusunun vazgeçilmezliğine güzel bir örnek olmuş.
"Direkman" sorununu ise olsa olsa "Batman" çözer diyorum.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
"otomatikman" da böylece çözülür mü yoksa onu süpermen mi halletsin?
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
"man" eki olarak'tan manasına gelen bir sonektir. "direktman" = "direkt olaraktan". ha bazı üşengeçler o sondaki t'yi yutu yutu vermektedirler böylece direkman yani "direk olaraktan" diyerek kimin direk olduğu konusunu bir muammaya çeviren bir şapşallık yapmaktadırlar.
ama otomatikman için böyle bir sorun bulunmamaktadır. "otomatik olaraktan" manasına gelen otomatikman'ı her yemeğe baharat olarak atabilir, icabında salatalara bile katabilirsiniz.
imza
nar'man incir olaraktan
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Bence de Süpermen halletsin; çünkü Batman'e bu kadar iş yüklememek gerekir.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Yanlis kullanim ornegi: "davete hicabet etmek" (ya da "davete hicap etmek")
Dogrusu: "davete icabet etmek"
hicabet 1. Kapıcılık. Perdecilik. 2. Teşrifatçılık, mabeyncilerin mesleği. Saray memurluğu. 3. Ortaçağ islâm devletlerinde vezirlik. 4. Kâbe perdeciliği. (kaynak, TDK Guncel Turkce Sozlugu'nde bu kelime yok)
hicap 1. Utanma, utanç, sıkılma: "Ve Rabia'nın hicabından taze yanakları gene eski nadide bir şarap gibi lal rengini alıvermişti."- H. E. Adıvar. 2. Perde: "Sensin bize bizden yakın / Görünmezsin hicap nedir?"- Yunus Emre. (kaynak)
icabet 1. Bir çağrıyı yerine getirme, bir çağrıya gitme. 2. Bir buyruk veya isteğe uyma, kabul etme, razı olma. (kaynak)
Davete icabet etmek, bir davete uymak anlamina geliyor. Davete hicabet etmenin ne anlama geldigini bulmayi da sizlerin yaraticiligina birakiyorum.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
icabet;Bir çağrıyı yerine getirme, bir çağrıya gitme anlamına geliyorsa "davete hicabet etme" anlatım bozukluğu olmuyor mu?
kafam karıştı
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Eren de nüktedan bir üslupla bunu anlatmaya çalışıyor zaten.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
teşekkür ederim Barış
" :oops: anlamamak ayıp değil herhalde sormamak ayıp" desek te daha fazla utanmasam
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Dalalet: Sapınç, sapkınlık, doğru yoldan ayrılma.
Delalet:
1. Kılavuzluk, aracılık.
2. İz, işaret -mecaz-
Sanırım çok sık karıştırılan iki sözcük.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
ınanmıyorum ben daha bu forumda nelerle karşılaşacagım.buradan haberım yoktu.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
abdullah buraya gereksız yınelenen sozcuklerı de ekleyebılır bunları da tartışabılirız.bu tur yanlışlıklar sık sık nuks edıp tekrarlanıyor
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Başlığı Abdullah açtı ve askere gidene kadar da değerli katkılarını sakınmadı. Ancak o askere gittiğinden beri başlık eskisi kadar güncellenmiyor. Hepimiz Türkçe konusunda duyarlıyız elbette, ama bu türden dil yanlışlarını en güzel Abdullah tespit ediyordu. Şimdi Abdullah askerden gelene kadar başlık bize emanet. Forumun dile duyarlı kullanıcılarının katkılarını elbette bekliyoruz. Herhalde mesaj yerine gitmiştir
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Ben biliyorum ki senin çıkınında nice dil yanlışları vardır. Hadi bakalım Abdullah'ın yokluğunu arattırma bize.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Futbolla ilgilenenler bilirler, Beşiktaş zor günler geçiriyor. Önce teknik direktörleri Ertuğrul Sağlam, sonrasında da menajer Sinan Engin istifa etti. Onların istifalarının nedenlerini tartışacak değilim. Yalnızca Sinan Engin'in istifasından sonra basında çıkan haberlerle ilgili yaptığı yazılı açıklamasındaki bir ifadeye dikkat çekmek istiyorum. Şöyle diyor Sinan Engin açıklamasında:
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Müthiş!
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
ilahi eren
Gereksiz kullanılan sözcükler
Anlatım bozuklukları dilin önemli konularından olduğu gibi, forumda da sık tartışılan, üzerinde durulan bir konu."Gereksiz kullanılan sözcükler" konusuna değinmek istiyorum : Bazen tümcanin tamamından anlam çıkarmaya çalıştığımızdan olsa gerek otomatik yaklaşıyoruz ve tümcenin ayrıntılarına bakmıyoruz. En çok da konuşurken yapıyoruz bunu...Örnekler üzerinde bakmak yeterli olacaktır. Sonra, öğretmen hastalığına kapılıp detaylara girmeye de gerek yok...
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Eren, kulaklarımı çınlatmışsın haberim yok. Başlık güncellenmiyor haberini uçursan bir yolunu bulur, güncelleme işini yaparım.
Az önce Barış ile konuşurken aklıma geldi "tezkere, teskere" sözcük ikilisi. Tek harf ile ayrılan sözcüklerin anlamları şöyle:
Tezkere :
1 . Pusula:
"Bu vaziyette en tabii çare, ona küçük bir tezkere yazmaktı."- R. N. Güntekin.
2 . Bir iş için izin verildiğini bildiren resmî kâğıt:
"Nihayet yol tezkerem yapıldı, üstüm başım düzeltildi."- Y. K. Beyatlı.
3 . askerlik. Askerlik görevinin bittiğini bildiren belge.
Teskere:
1 . Sedye.
2 . Yapılarda malzeme taşımak için kullanılan, dört kollu ve iki kişinin taşıdığı tahta araç.
Tezkerenin üçüncü maddesi ne güzel görünüyor.
Not: Alıntılar TDK'nin resmi sitesinden.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
"Şefkat" sözcüğünün yerine sık sık "şevkat" dendiğini ve bu şekliyle yazıldığını görüyorum.
"Acıyarak ve koruyarak sevme, sevecenlik ( TDK )'' anlamındaki şefkatin yerine "şevkat" demek yanlış; çünkü "şevkat" diye bir sözcük dilimizde yer almamaktadır.
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Türk bir dilbilimciden bir makale okudum.
çoğul özne ile başlayan cümlelerdeki eylemlerin tekil/çoğul çekilmesi ile ilgili sorunsalı irdelemiş.
(bkz. "çocuklar gitti" ile "çocuklar gittiler" vb.)
hangi durumlarda ikisinin de mümkün, hangi durumlarda yalnız birinin zorunlu olduğunu inceledikten sonra burdan yola çıkarak türk dilbisinde eksik olan tanım eksikliklerine işaret ediyor araştırmacı.
faydalı bir yazı gibi geldi, ana fikirlerini en kısa zamanda buraya taşıyacağım.
görüşmek üzere,
çağdaş
Soru: "tanım eksikliklerine işaret ediyor " mu "tanım eksikliklerini işaret ediyor " mu?
yoksa "işaret etmek" başlı başına çeviri kokan bir eylem mi sizce?
Re: Hangisi Doğru? [Dil Yanlışları]
Benim çok takıldığım bir konu, mantıklı bir takım sonuçlarla karşılaşırsam çok sevineceğim doğrusu.
Teşekkürler Çağdaş.