Tokatlı Cemal

1

Haberler çadıra ulaştığında kıpkırmızı kesildi Cemal. “Ulan,” dedi, “bu iş bitmeden dönmek yok demedik miydi?” Sağlı sollu çadırlarla daralmış geniş sokağın ne başında, ne sonunda, ne de orta yerindeydi Tokat çadırı. Diğerlerinin arasında, birinin yanında, ötekisinin karşısındaydı. Çevresi plastikle kaplı kapı kasasının üzerinde duran kartondaki allı pullu yazı da olmasa, biri diğerinden ayırt edilir miydi? Cemal belki ayırt ederdi, “bak işte Erzurum çadırı, şeyinden belli...” deyiverirdi de apışıp kalırdık o vakit; “doğru” derdik zar zor, “belli”.

-Kime sordular da kimi gönderiyor bunlar?

O sırada yanındaki İsmet, daha dün demişti karısına telefonda, “artık çözülse de şu iş, dönsek”.

-Dur hele, temelli miymiş gidiş, önce onu öğrenelim.

“Ulan sen de dünden razıymışsın” diye söylendi Cemal, hava almaya dışarı çıktı. İçerisi dışarıya göre öyle pek sıcak değilmiş, sobanın uzağında, kapıya yakın bir yerdeydi zaten, fazla üşümedi. Sokak yine hareketliydi, omuzlardaki yağmurluklar hışır hışır sesler çıkarıyordu sürtündükçe birbirine. Sokağın ucuna televizyoncular birikmişti. “Ulan!” Dönüp diğer tarafa doğru yürümeye başladı, kendi çadırının önünden geçerken kafasını çevirmedi hiç; kimisinin solundan, kimisinin sağından geçerek ilerledi çadırların bittiği yöne doğru, sesler azaldı.

2

Çadırkent’in çadırlarının altında tahtadan platformlar vardı. Aşağıdan betonun, karın soğuğunu yemektense, esen rüzgârı hafif hafif duymak yeğ olduğundan çakılmıştı bu tahtalar üzeri çatlamış ellerce. Tokat çadırının altında ince bir fidan vardı yetmiş sekiz gün önce. Öldü ölecek, kurudu kuruyacak bir fidan...

Şehrin soğuğundan cama kesiliyordu yüzler. Kış ortasında Ankara’da çiçek bitmez. Anaç kuşlarsa sıcaklığıyla can verir yavrusuna. Sabır gerekir hayat yoğurmaya, oturup düşünmek gerekir. Eğlenmek kırk gün kırk geceyse, doğurmak iki kez eğlenmektir.

Tahtalar çakılırken kimse fark etmedi fidanı. Fidan değil, düşüp kalmış, kırılıp atılmış dal parçası sanki. İlk yedi gün değişmedi hâli vaziyeti. Olduğu yerde, cansız yatıyordu. İkinci hafta alıştı sobaların verdiği ılıklığa, yukarıda gidip gelenlerin adımlarına. Devinim, çözdü fidanın donmuş damarlarını, ılgıt ılgıt vuran havasıyla.

3

Ziya Gökalp’ten dolanıp Meşrutiyet’e döndü, oradan Selanik’e. Sırtını Kocatepe’ye verince doğru Kuğulu Park; Tunalı ne kadar egzozsa, Kuğulu o kadar ferahlık. Parkta pek insan yok. Termometre artı ile eksi arasında, bir o yanda, bir bu yanda. Kuğulara soğuk yok, yaz günü gibi dolanıyorlar suyun üzerinde. Daracık kulübelerine nasıl sığıyorlar, nasıl anlaşıyorlar, anlaması zor bir iki oturuşla banklarda.

Cemal şimdi parka girdi. Nereye oturmalı, soldaki yolu takip edip biraz yürüdü müydü varacak arabaların en az göründüğü noktaya. Karşıda ufak tepe, yanında sıcak restoran. Restoran, parktan kalabalık. Park, kuğuları da sayınca restorandan kalabalık. İçerdekiler üşümüyor, sudakiler üşümüyor, Cemal paltosunun en üst düğmesini de ilikledi.

Parktakilerin ne ağacı olduğunu Cemal biliyor da, arkasından gelip geçenler bilmiyor. Ağaçlar engellemiş kar tutmasını bankın, hemencecik oturuyor. Şimdi çay olsa... Çadırda vardı, çadırda İsmet de vardı. “Ulan!”

İlk hafta çok üşümüştü Ankara’da. Tokat da soğuktu bu vakit ama Ankara’nınki kır soğuğuydu, yakıyordu. Döner miydi ilk hafta gerisin geri? Yediremediğinden mi, inadından mı, kararından mı? Kimisi pis pis bakıyor Çadırkent’in etrafından dolanırken. Yedikleri lokmaya hınçla bakıyor. “Gidinin açgözlüleri” der gibi ama susarak geçiyorlar. “Aç açın hâlinden anlar” mı? “Aç açın tokluğundan gocunur” mu? Tokun tokluğunda olağandışı pek bir şey yok. Ona reva. Peki ya aç doyunca? “Ulan!”
Kuğuların evi tahtadan, hatları düzgün, içi dar. Dar ama sığıyorlar içeri. Yanyana gelince ısınıyorlar.

Çadırkent de tahtadan, dertme çatma da değil çok şükür, güya geniş; ama dar. Olsun, yanyana gelince biraz daha sıcak.
Artık dönmeli, ne oldu ne bitti kimbilir. Toplanıp gidiyor muyuz, inadım inat kalıyor muyuz? Onlar inat, biz inat, yoldan geçen adam inat.

4

- N’oldu şimdi son durum?
- Toparlanıyoruz.
- Sonra?
- Sonra yine burdayız. (Oysa il sınırında karşılanacaklar bir dahakine)

Tokat çadırı diğerleriyle aynı büyüklükte, naylonları söküldü önce. Ellerin çatlağı biraz daha büyük şimdi, bir saatte kurulan çadırların toplanması iki saati buluyor.

- Hadin Cemal, tut şunun ucundan.

İsmet’e karşılık vermiyor, ağır hareketlerle katılıyor diğerlerine. İlk geldiklerinde sırtındaki paltoyu, gocuğu atmıştı herkes. Şimdi kat kat hepsinin üstü.

- N’oldu şimdi giden yetmiş küsur gün? Çöpe mi?
- Dur bakalım, gelinir gene evelallah.

Bunu yan çadırdan biri söylüyor. “Gelinir mi” diye sormuyor Cemal, susuyor. Zemin kısmı kaldı şimdi sökülecek. Diğer çadırlar da aşağı yukarı aynı hızla ilerliyor. Yarım saate biter bu iş. Çadırın arkasında geçti Cemal, soluklanmaya. Çalışanları izliyor. “N’oldu bu yetmiş küsur gün, boşuna mı?”

Verin paramızı diyerek gelmişti Cemal, sonra “hak” der oldu. Sendikaya önceden de üyeydi ama hakkı burada öğrendi. İsmet yine aynı İsmet, “parama bakarım arkadaş” İsmet. Onun bulunduğu yöne doğru tükürdü. “Boşuna mı şimdi?”

- Hooop, millet şuna bakın, ağaç bitmiş bizim çadırın altından!

Tokat çadırı hemencecik halka oldu. Sağındaki, solundaki, karşısındaki çadırdan da doluştular hemen. Cemal de doğruldu. Neymiş neymiş diye soranların ardına yaklaştı hemen.

- Hani nerde ağaç?
- İşte, işte, şurda.

Tepesi kurumuş bir fidan gördü uzaktan, ufak tefek. Biraz daha yakşacında fark etti alt kısmının yeşilliğini, yeni çıkmış taze yapraklarını. Etraftakiler gülmeye başlamıştı.

- Biz yeşerttik bu ağacı, işçinin eseri, hak arayışın eseri, Tekel işçisinin eseri!

Bunu söyleyeni daha önce görmemişti Cemal. Kafasını salladı, o da gülümsedi. Gözü yarı canlı, yarı ölü fidana daldı sonra. Tekel işçisinin eseri... İsmet’in de mi eseri? İsmet nerde? Göremedi. Tokat çadırının altında yeşermiş bir fidan, tam giderayak hem de. Nasıl olmuş da kurumamış ki orda? Tepesinde biz varız diye mi? İsmet de orada diye mi? Yok, o kuruyan yanı ondandır olsa olsa. Kuluçkaya yatmışız da yetmiş sekiz gün, şimdi mi kalkıp gidiyoruz? İş mi bu şimdi!

Toplanmaya devam ediyor şimdi herkes. İsmet de burada. Çoğu, göz ucuyla fidana bakıyor dönüp dönüp. Cemal ortada yok. Cemal yine Kuğulu’ya doğru yolda. O dönmeyecek. Kuluçkayı bırakmayacak, yeşerecek dalı kurutmayacak. Cemal Ankara’da kalacak. Diğerleri gidebilir. İsmet en önce gitsin hatta. Diğerlerinin çoluk çocuğu. Cemal gitmese de olur. O, diğerleri gelene kadar bekleyecek. Diğerleri, olur da gelemezse Cemal Çadırkent’te olacak. Yokluklarını fırsat bilip fidanı kurutacak Ankara soğuğuna kanacak göz yok onda.

Şimdi, Kuğulu’da tek başına oturuyor Cemal. Tepesindeki ağacın ne ağacı olduğunu biliyor. Çadırkent’teki ağacı nasıl yaşatacağını da. Varsın İsmet gitsin, İsmet hemen gitsin. Diğerlerinin mazereti de var. Onlar gelir geri. Kalır mı incecik fidan onca zaman tek başına? Cemal bekleyecek. Cemal fidana gözü gibi bakacak.