Lord Dunsany - Pan'ın Mezarı
Pan'ın Mezarı
Lord Dunsany"Madem ki" dediler, "koca Pan öldü, ona bir mezar hazırlayıp anısına
bir abide dikelim ki eski zamanların tüyler ürpertici ibadetleri
herkesçe hatırlansın ve terkedilsin."Böyle dedi aydın toprakların insanları. Görkemli, beyaz bir mezar inşa
ettiler mermerden böylelikle. Yavaş yavaş yükseldi yapı inşa edenlerin
ellerinde, uzadıkça uzadı, her akşamüstü günbatımından sonra güneşin
yitmekte olan ışınlarıyla parladı.Birçokları ağıtlar yaktı Pan için işçiler yapıyı inşa ederken; birçokları
ise sövdü durdu ona. Kimileri işçileri durdurup onları ağıt yakmaya çağırdı,
kimisiyse böyle kepaze bir tanrı için anıt dikmemeye ikna etmeye çalıştı.
Ancak işçiler istiflerini hiç bozmadı.Günün birinde iş tamamlandı, deniz kıyısındaki yalçın bir kayalık gibi
duruyordu mezar. Pan, mezarın üzerine mütevazı bir baş ve boynunda izi
çıkmış melek ayakları ile resmedilmişti. Mezar tamamlandığında güneş
çoktan batmıştı, ama artakalan parıltı Pan'ın devasa cüssesi üzerinde
hala gül rengindeydi.Şimdi artık aydınlanmış insanlar gelmiş, mezarı görmüş, ölen Pan'ı
hatırlamış, hepsi de ona ve onun o günahkar devrine acımıştı. Sadece
küçük bir kısmı Pan'ın ölümüne ağladı.Akşam olup ormandan sıvışınca tepelerin arasından bir gölge gibi sessizce
kayarak ilerleyen Pan mezarı gördü ve güldü ona.Fifty-One Tales, "The Tomb of Pan"
gece gece, bir yandan yarınki sınava çalışırken, her ara verişimde uğraşa uğraşa bir çeviri yapayım dedim. üzerinden geçemedim titizlikle, belki gece gece yeni bir çeviri okumak isteyen olur diyerek hemen yüklüyorum. yorumlarınızı bekliyorum.
Re: Pan'ın Mezarı
Sanırım çağdaş; aklının sınavda olmasının verdiği rehavetle bazı noktalama hataları yapmış.
Bir de takıldığım bir ifade oldu, en son bölüm:
Akşam olup ormandan sıvışan ne?
Başarılar...
Re: Pan'ın Mezarı
Çeviri için teşekkürler. Akşam akşam Pan okumak iyi geldi.
Bu kısmı
olarak çevirmişsin, deyişler çok güzel ve yerinde, ama sanırım bold'la belirttiğim kısımda bir anlam hatası var. İnsanlar Pan'ın şehevi yönünü rahatsız edici buldukları ve sakınılmasını tavsiye ettikleri için "dreadful worship" "rezil hürmet" olarak çevirilirse daha isabetli olacak.
Şöyle bir şey:
Müthiş bir öykü. Sağlam bir çeviri.
Ellerine sağlık!
Re: Pan'ın Mezarı
noktalama işaretlerindeki düzeltmeler için teşekkürler.
"tüyler ürpertici ibadetler"den memnun değildim, ancak "rezil hürmet"ten de aynı derece de emin olamadım.
şimdilik bir ortayol olarak "rezil ibadetler"i öneriyorum, ne dersiniz?
"hürmet"i anlayamadım burada.
"aydınlar", "okumuşlar" kısmı için başka yorumları da görmek güzel olur diyorum.
ellerinize sağlık, yaşasın zamanını eleştiri ile harcamaktan çekinmeyenler!
Re: Pan'ın Mezarı
Önce çağdaşacar'ın sonra barış ve cihan'ın ellerine sağlık.
Re: Pan'ın Mezarı
"İbadet" yerine "hürmet"i savunayım biraz. İbadet sözcüğü daha çok tektanrılı ve kurumsal anlamda örgütlü dinler için kullanıldığında uygun geliyor bana. Çünkü kaynak belli (kutsal kitaplar), ritüeller belli (dua, ayin vb.); yani tanrıya yakarmak için tüm alet edevat halihazırda mevcut. Bu durumda yaptığınız şey, belirli bir programa uygun olduğu için "ibadet" oluyor. Örneğin müslümanlıkta namaz, kurban, hac; hıristiyanlıkta günah çıkartma, pazar ayinleri vb.
Oysa çok tanrılı (ya da tabiri caizse arkaik) dinlerde iş biraz farklı. Politeist dinler (ister Antik Yunan, ister Hint ya da Aztek kaynaklı olsun) temelde sözel bir geleneğe dayandıklarından ve yüzyıllar boyunca anlatılagelmiş, birbirlerine karmaşık bir biçimde (ve çoğu kez de bir programdan yoksun oldukları için tezat unsurlarla) bağlı olduklarından kimin hangi tanrıya nasıl taptığı karmaşık bir hal alıyor. Kaldı ki, yüzyıllar içinde aynı bölgedeki insanların aynı tanrıya tapma biçimleri bile çok değişebiliyor (En yakındaki örneği Anadolu'dan vereyim. M.Ö. 2000'lerde bir Hatti tanrısı, bölgeye Kafkaslardan geldiği tahmin edilen Hititler tarafından da tanrı olarak kabul edilip ona yeni bir biçimde tapılabiliyor.). Durum böyle olunca bir ibadet sisteminden çok bir "sunu"lar bütününden söz etmek gerekiyor. Tanrıya adak adama, ona saygısını sunma, onu gönendirme vb.
Bu noktalar ışığında çeviriye bakacak olursak Pan'a "ibadet etmek" kulağa biraz garip geliyor. Yani Pan gibi "garip" (aslında tek tanrılı dinlere göre garip tabii, yoksa gayet "doğal") bir tanrıya tapınmanın belirli bir ibadet biçimi olduğunu sanmıyorum. İbadetin içerdiği belirli buyrukları yerine getirme durumu tek tanrılı dinlerde çok geçerli değil. Daha çok kimin işi hangi tanrıya düşerse o tanrıya sunu yaptığı, hürmetini gösterdiği bir durum söz konusu. "Worship"in anlamları arasında da "hürmet"i görünce, "tamam, budur" demiştim. Tercih tabii ki çevirmene kalıyor.
Re: Pan'ın Mezarı
yorumlar için tekrar teşekkürler. ellerinize sağlık.
yazım, noktalama ve anlatım bozukluğu ile ilgili tüm düzeltmeleri uyguluyorum kendi bilgisayarımdaki çeviriye.
son haline ulaşınca forumdaki çeviriyi de güncelleyeceğim.
"ibadet" ve "hürmet" kısmı için "yalan yanlış tapınışlar"ı öneriyorum bir ortayol olarak.
"hürmet" anlam olarak her ne kadar karşılıyor olsa da, ona uygun bir tamlayan bulamadığım için kabullenemiyorum bu sözcüğü.
Re: Pan'ın Mezarı
Re: Lord Dunsany - Pan'ın Mezarı
Sanırım bu öykünün son hâli şöyşe oldu:
Pan'ın Mezarı
"Madem ki..." dediler, "...koca Pan öldü, ona bir mezar hazırlayıp anısına bir abide dikelim ki eski zamanların yalan yanlış tapınışları herkesçe hatırlansın, terkedilsin." Böyle dedi münevver toprakların insanları. Görkemli, beyaz bir mezar inşa ettiler mermerden böylelikle. Yapı yavaş yavaş yükseldi inşa edenlerin ellerinde, uzadıkça uzadı, her akşamüstü günbatımından sonra güneşin yitmekte olan ışınlarıyla parladı. İşçiler Pan için anıtı inşa ederken kimi ağıtlar yaktı, kimi sövdü durdu ona. Kimileri işçileri durdurup onları ağıt yakmaya çağırdı, kimileriyse böyle kepaze bir tanrı için anıt dikmemeye ikna etmeye çalıştı. Ancak işçiler istiflerini hiç bozmadı.
Günün birinde inşa tamamlandı, deniz kıyısındaki yalçın bir kayalık gibi dikildi mezar. Pan, boynunda meleklerin ayak izleri, tepesinde mütevazı bir baş ile resmedilmişti. Mezar tamamlandığında güneş çoktan batmıştı. Ama artakalan parıltı, Pan'ın dev cüssesi üzerinde hâlâ gül rengiydi.
Şimdi artık münevver insanlar gelip mezarı görmüş, ölen Pan'ı anmıştı. Hepsi de ona, onun o günahkar devrine acımıştı. Sadece küçük bir kısmı ağladı ölümüne.
Akşam olduğunda ormandan usulca ayrılırken, tepelerin arasından gölge gibi süzülen Pan anıt mezarı gördü. Güldü.
Re: Lord Dunsany - Pan'ın Mezarı
Re: Lord Dunsany - Pan'ın Mezarı
Old-time Pan, ekabir Pan diye çevrilebilir mi? ya da (bizim) eskilerden Pan.... bir de son cümlede bir anlam kopması var onun dışında çeviri sınav zamanı olmasına rağmen oldukça iyi. Çeviri işinde bir alevlendirme şart ne kadar büyük bir hizmet ne kadar zenginleştirici bir çalışma bunlar emekleri geçenlere saygılarımızla=))
Re: Lord Dunsany - Pan'ın Mezarı
Akşam olduğunda ormandan usulca ayrılırken, tepelerin arasından gölge gibi süzülen Pan anıt mezarı gördü. Güldü. bu daha iyi bir son olmuş. Birde "dreadful worship"i neden direkt anlamı korkunç/ (dehşetli anlamında)ya da madem Pan Seksi çağrıştırıyor T.C (tecavüzcü çoşkun)gibi bir karakter hafiften bayağı/(iğrenç) tapınışlar / tapınmalar olarak çevirmeyelim.
Panteizm - muhabbetine göndermeyle ibadet bir tanrıya düzenli yapılan rutin kulluk gösterisi gibi gelirken( namaz beş vakit, Pazar ayini her pazar sabahtan ...) tapınma Tanrı kavramı gölgesinde tinsel bir eylemin bütününün tanımı gibi geliyor bana. Yine de burda Pagan ayinivari birşeyden bahsedildiğini düşünüyorum bir nevi Oktay'ın davet ettiği kışkırtıcı orji...=)
Re: Lord Dunsany - Pan'ın Mezarı
Hatta kulağı kesik Pan =)))