J.D. Salinger - Bovling Toplarıyla Dolu Okyanus

Mark David Chapman, 8 Aralık 1980’de John Lennon’ı öldürdüğünde, elinde silahından başka bir de Salinger’ın olay yaratan kitabı Çavdar Tarlasında Çocuklar (1951) vardı. Üstelik kitabın bir cinayetle ilişkilendirildiği tek durum da değildi bu. Türkçeye Gönülçelen adıyla da çevrilen Çavdar Tarlasında Çocuklar‘ın ABD gençliği üzerinde sarsıcı bir etkisi olmuştu. Salinger’ın, yetişkin dünyasının sahteliğiyle çocuk dünyasının içtenliği, yalınlığı arasında kurduğu karşıtlık, başarı ölçütü maddi zenginlik olan kültürle uyuşmuyordu.

Çavdar Tralasında Çocuklar‘dan bildiğimiz Caulfield ailesi, “Bovling Toplarıyla Dolu Okyanus” öyküsünde yeniden karşımıza çıkar. Esasında, kronolojik açıdan Caulfield ailesi ilk olarak “Bovling Toplarıyla Dolu Okyanus”ta çıkar karşımıza. Romanın anlatıcısı Holden, öyküde bir gençlik kampındadır; öyküdeki Vincent, romanda D.B. olacaktır, Kenneth da Allie. Öyküdeki Helen Beebers da fena halde romandaki Jane Gallagher’a benzer. Benzerlikler öyküyle romanı birlikte değerlendirmeyi neredeyse zorunlu kılıyor. Ama bu, “Bovling Toplarıyla Dolu Okyanus” tek başına ayakta duramadığı anlamına gelmiyor. Kurgusu tam, bütünlüklü bir öykü var karşımızda.

Bir kalp hastalığından muzdarip olan Kenneth, büyümüş de küçülmüş bir çocuktur. Hem saçının parlak kırmızısıyla hem de gözüpek kişiliğiyle kendine bir karizma alanı yaratmıştır. Vincent’a yazdığı öyküyü yırttıran da, Lassiter’ı merdivende tökezleten de bu karizmadır. Öyle ki, ölümünden sonra daha da belirginleşmiş, ailenin geri kalan fertlerini etkilemeye devam etmiştir. Öyküyü de hakimiyeti altına alır.

Bana kalırsa, öyküdeki en göze çarpan sembol çimlerin üstünde parıldayan bovling topudur. Bir intikamı, hesaplaşmayı sembolize eder. Saflığa, hesapsızlığa değer veren iyimser Kenneth onaylamaz Vincent’ın yazdığı öyküyü. İyi şeylerden söz etmeyi savunur. Tıpkı damaya çıkan taşlarını kullanmak istemeyen Helen’ı savunduğu gibi. Ama hayat bovling toplarıyla dolu bir okyanustur ve Kenneth’a yaşam şansı tanımaz.

Salinger’ın Türkiyeli okura ne ifade ettiğini kestirmekte güçlük çekiyorum aslında. Sizin izleniminiz nedir?

Kaynaklar:

• “Death of John Lennon”, Wikipedia
• “Catcher in the Rye”, Wikipedia

"Bovling Toplarıyla Dolu Okyanus",
Üç Öykü,
J.D. Salinger,
(Çeviri: Eren İnan Canpolat),
Kendi Yayınları, 2014.