Turuncu Palto

Güneşli bir sonbahar günü. Her cumartesi olduğu gibi, pazara gidilecek. Çantaları bisikletin selesine bağladım. Hanım minibüsle gelecek. Daha sessiz, sakin, kalabalık olmayacağını düşündüğüm ara yollardan pazaryerine doğru pedal çevirdim.

Geniş pazar yeri kapısından içeri girdim. Sonbahara hazırlanan çınar ağacının altındaki sarımsı, yeşilimsi yaprakların üzerinden geçip, duvarın dibinde, girişi görebileceğim bir yerde, beklemeye başladım. Esen rüzgârdan kaçıp kuytu yer arayan bir kelebek, bisikletimin selesine kondu. Biraz yakınından koşarak geçen bir çocuktan ürküp, çınarın üst dallarına doğru havalanıp, kayboldu gitti. Pazar yerinin alışıldık görüntüleri. Satıcıların bağırışları, dalgalanan kalabalık, yürümenin bir sorun olduğu daracık tüneller.

Hanım az sonra geldi. Her zamanki alışkanlıkla çantaları seleden almak istedi. Düğümü sıkışan iple bir süre uğraştı. Yüzünde ince bir sıkıntı dalgası gezindi. İpi çözdüm. Uzattığım çantaları koltuğunun altına sıkıştırıp, belli belirsiz bir tebessümle kalabalığa karıştı. Saatime baktım. Onbeş dakika sonra, karşılıklı pazar sergilerinin sıralandığı, üçüncü yolun sonundan, balıkçıların başlangıcında ilk çantayı alacaktım.

Bisikleti kimseye engel olmasın diye duvarın dibine iyice yanaştırdım. Kenarındaki bir meyve kasasının üzerine ilişip, geçenleri izlemeye başladım. Kadınlı, erkekli, büyüklü, küçüklü bir sürü insan. Dalgın, yüzünden ne düşündüğü anlaşılamayan, gülerek yanındaki eşine, çocuğuna, arkadaşına bir şeyler anlatan, susan, ellerinde domates, salatalık, biber, patlıcan, patates poşetleriyle pazaryerinden çıkanların yanından, pazarın derinliklerinde yitip giden insanlar… Küçük zabıta kulübesinde, nikotinden sararmış parmaklarının arasında yarım bir sigara ve çay bardağı tutan, gözleri boşluğa bakan zabıta memurundan, sımsıkı kravatını alışkanlıkla çekiştiren, gözlerini olduğundan çok çok büyük gösteren, kim bilir hangi devlet dairesinde, kaç yıllık memur olabileceğini düşündüğüm, gözlüklü adama kayıyor gözlerim. Tahta tezgâhın dibinde satıcı, bir yandan müşterilere bir şeyler söylerken, bir yandan da gazetenin üzerindeki bir parça ekmek ve peyniri, yarım domates, bir salkım üzümle yemeye çalışıyor.

Gözüm, pazarın kapısından giren turuncu paltolu, saçları kazınmış bir adama ilişti. Yolun üzerinde, işaret parmağı yukarıyı, gökyüzünün belirsiz bir yerini gösteren, çenesi öne çıkık, kısılmış gözlerinde nereden, neden geldiği belirsiz yarım bir gülümsemeyle, kendi kendine, bazen de yukarılardaki hayali birilerine, bir şeyler söylüyordu adam.

Yoldaki insanların, onu görünce, gözlerinde bir korku pırıltısı, adımlarında bir hızlanma beliriyor, telaşla yana doğru çekiliyorlardı. O, gelen geçen kimseyle ilgilenmiyor, bilinmeyen muhatabıyla, ara sıra, usulca kazağının altına gizlediği şişeden birkaç yudum çekerek takviyelediği sohbetini, dudaklarındaki derin gülümsemeyle sürdürüyordu. Elinin arasında bitmekte olan bir sigara ve çay bardağı tutan görevli zabıta memurunun gözleri bir anda daldığı boşluktan silkindi. Yolun üzerindeki tuhaf hareketlerle dalgalanan turuncu paltoyu gördü. Telaşla kalkarken dizini çarptığı sehpadaki boş bardak devrildi.

Turuncu paltolu, önüne doğru gelmekte olan mavi üniformayı, onu taşıyanın diğer insanlardan ayrı olduğunu fark etti. İkisinde de daha önce benzeri şeyler yaşamış bir hal vardı. Hafif sertleştirdiği, alaylı bir tonlamanın sulandırdığı sesiyle;
“Adem!” dedi “Ne iş? Nerden çıktın sen böyle? Nereye?”
Adem’in dudaklarındaki derin sohbet gülümsemesi, tanıdık diyalogların, sırnaşık şekline dönüştü.
“Amirim!!!?”
Yanından pazarın derinliklerine doğru dalıp, kalabalığın arasında kaybolmaya yeltendi. Aynı anda zabıta memuru çevik bir hareketle önüne sıçrayıp yolunu kapadı. Önüne çıkan zabıta memuruna çarpmayı göze alamadı. Belki üniformasından ürktü, belki kazağının altındaki şişeyi düşürüp kırmaktan. Geriye dönüp, kenardaki çınar ağacının yanına gitti. Görevli az sonra tanıdığı biriyle sohbete dalıp Adem’i unuttu. O da arkasından, usulca süzülerek pazarın içlerine doğru yürüdü. Uzaktaki turuncu paltonun kalabalıkta yarattığı dalgalanışa bakıp, tuhaf bir hüzün hissettim.

Onbeş dakika olmuştu. Aceleyle pazaryerinin ortasına doğru, gidebildiğimce hızla yürüdüm. Düşündüğüm yerde hanım elinde dolu çantalarla beni bekliyordu. Elindeki çantaları alıp, bisikletin yanına dönerken, yanımdan, pazarın içlerine doğru kızgınlıkla, kendi kendine söylene söylene, kalabalıktaki çarptığı insanlara aldırmadan koşarak geçip giden zabıta memurunu gördüm.

Zabıta memurunun üzerine doğru koşarak geldiğini gören Âdem, bir anda korkuyla olduğu yerde kalakaldı. Kendisine doğru havaya kalkan yumruğu görünce sırtını kamburlaştırıp, başını omuzlarının arasına korkuyla gömdü.
Adem’in ağzından kısık, korkulu bir;
“Amirim!” sesi çıkarken, zabıta onu öfkeyle yakasından tutup, kuvvetle kendine doğru çekti. Dengesi bozulan Adem’in kolları yanlara doğru savrulurken, turuncu paltonun içinden, Arnavut kaldırımına bir şişeyle birlikte bir tablo düştü.. Şişenin kaldırımda parçalanırken çıkan sesine aldırmayan zabıta, ayaklarının dibine düşen tabloyu gördü. Kayıtsızca yerden alıp az ilerideki çöp variline, çürük lahana, marul yapraklarının üzerine attı.

Zabıta memuru, olan bitenden iyice korkan Adem’i yakasından tutup çekiştire çekiştire pazarın kapısından çıkarıp, karşı kaldırıma götürdü. Sinirli sinirli yaptığı el kol hareketlerinden ne anlatmaya çalıştığını tahmin etmek zor değildi. Adem’in karşı kaldırımdan, sevdiği, çok değerli bir şeyini yitirmiş gözlerle çöp variline bakmakta olduğunu gördüm.

O bakışları gördüğüm anda içim çöp bidonundaki tablonun merakıyla doldu. Yavaşça, bidona yaklaştım. Yere düştüğünde kenarı ezilmiş, küçük bir suntanın üzerine yapıştırılmış bir resimdi. Hafifçe yukarı kaldırdım, bir anda resimdeki renklerle, görüntüyle şaşkına döndüm. Monet’in bir tablosuydu bu. Üzerine kim bilir ne zamandan kalma, kurumuş bir parça çamurla, yanında kırılan şarap şişesinden birkaç damla şarabın kırmızılığı bulaşmıştı… Denizin ötelerinde, kırmızılarla batan bir güneşin önündeki hayal rengi dalgalara baktım bir süre dalgınlıkla. Karşı kaldırımda duran Adem’i aradı gözlerim. Yoktu.

Çöp bidonundan çıkarıp, bisikletin arkasındaki seleye, pazar çantalarının arasına bağladım. Biraz sonra elinde çantalarla gelen eşim, arkadaki garip şeye, başka bir dünyaya aitmiş gibi baktı, durağa doğru yürüdü. Selede yer kalmamıştı. Diğerlerini bisikletin direksiyonunun iki tarafına astım. Pazar yerinden çıktım.

Pazarın bir üst sokağından geçerken, ilerinde Adem’i gördüm. Yaşlı bir kadının iki tekerlekli, tıka basa dolu arabasını, dalgın, hüzünlü bir gülümsemeyle sürüklüyordu. Yanına gittim. Beni, daha doğrusu bisikletin arkasındakini görünce durdu. Tabloyu çözüp ona uzattım. Bir anda garip bir dalgalanmayla parıldadı gözleri. Elimden hoyratça kaptığı tabloyu turuncu paltonun altına gizledi. Yaşlı kadının arkasından yürüdü.

Eve doğru yavaş yavaş bisikleti sürerken, aklımda yolun ortasında uçuşan turuncu bir palto ile bir zamanlar, bir sanat akımı başlatan o ressamın tablosunu düşünüyor, aslında, pazar yerinde, gözümün önünde ne olup bittiğini anlamaya çalışıyordum.
14-Ekim-2010-Bandırma