Uzun Hikâye - Şükran Kurdakul

Şükran Kurdakul'un Öyküleri

eren — Fri, 13 Jan 2012 20:06:38 +0000

Tanığın Biri

Giderken
Gözlerin Önünde
Yargı Payı
Rapor
Göl Kıyısındaki Toprak
Olaydan Önce
İlk Gecesi
Dışa Vuran
Yangın
Öteki Üye

Beyaz Yakalılar

Kiralık Kasalar
Utanç Karanlıkları
"Bir Köroğlu, Bir Ayvaz"
Vapurda
Grevden Önce
Eski Memur
Encümen Kaleminde
Evde
Emekli
Babam
Soruşturmadan Önce
Makine İle
Esat Beyin Oğlu
Dayı-Kız
[url=http://www.uzunhikaye.org/icerik/sukran-kurdakul-beyaz-yakalilar-1730]Beyaz Yaka

devamını oku

Şükran Kurdakul – Anası

Mehmet Sürücü — Thu, 24 May 2012 14:25:59 +0000

Anası, Kurtuluştan Sonra’daki öykülerden. Öykünün gerisinde, yeni kurulan Cumhuriyet’in, muhaliflerle, farklı düşünenlerle mücadelesi, bu mücadelenin etkilerini, acılarını en dolaysız yaşayan insanlara; analara yansıması var.

Kurtuluştan Sonra, kurulan devlet her ne kadar Cumhuriyet olarak nitelenmişse de, daha çok bir “Devrim Meclisi” idi. Öncelikleri arasında, eskinin ne yolla olursa olsun, koparılıp atılması gereken pek çok kalıntısı vardı. Ülkede herkes aynı fikirleri, duyguları, amaçları paylaşmıyordu. İç düşman olarak nitelendirilen farklı düşünceler, siyasal karşıtlarla mücadele etmenin zamanı gelmişti.

Lozan Barış Antlaşması tartışmalarında, geçmiş dönem için siyasi bir affı, 150 kişilik bir istisna maddesi söz konusu olmuş ve buna istinaden af kabul edilmişti. Bunun anlamı, daha o zamanlar geniş çaplı bir tasviye ve mücadele gereğinin kabulü, benimsenmesiydi. Cumhuriyet’in kuruluşunun ertesi, gizli oturumlarla 149 kişi belirlenip, vatandaşlıktan çıkarıldı.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Artin Kemal

Çağan — Thu, 26 Apr 2012 15:04:40 +0000

Artin Kemal, Şükran Kurdakul'un Kurtuluştan Sonra kitabından bir öykü. Yazar burada, yakın tarihimizin meşhur isimlerinden biri olan, İttihat ve Terakki karşıtı olmasıyla bilinen Ali Kemal’in son gününü anlatıyor. Asıl adı Ali Rıza iken Yahya Kemal’e sevgisinden dolayı Ali Kemal olarak anılmaya ve gazetelerde yazılarını bu isimle yazmaya başlıyor. Sonraları Ermeni yanlısı olarak görülen yazılarından dolayı İttihat ve Terakki ve Milli Mücadele çevrelerinde Artin Kemal’e dönüşüyor adı. [1] Şimdi bile ismi çeşitli çevrelerde hainlik ve devlet düşmanlarına yalakalık anlamında, bir sıfat olarak kullanılıyor.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Beyaz Yakalılar

eren — Tue, 03 Apr 2012 15:27:54 +0000

Beyaz Yakalılar kitabı üzerine yazarken şöyle söylemiştim:

Kişilerin (beyaz yakalıların) psikolojileri, kendileriyle hesaplaşmaları, hayallerinin yıkılıp gitmesini sorgulamaları, rüşvetle iyice aşınmış bir düzenin içinde yer almayı kendilerine yedirememeleri, kısacası çürümeye karşı sürdürdükleri psikolojik mücadele, öykülerin anlatımında belirgin biçimde öne çıkıyor. Bu mücadelenin parlak bir tasvirini “Beyaz Yakalılar” öyküsünün ilk cümlesinde görüyoruz:

""
“Boynunu gömlek yakasının sınırladığı çemberden kurtarma çabasıyla yukarıya kaldırmaya uğraşırken çenesi havada acayip çizgiler çiziyor ya, farkında bile değil. Bir süredir böyle tutarsız hareketler yapıyor.”

Şimdi öyküyü yeniden okuyunca, bu yorumun, en azından “Beyaz Yakalılar” öyküsü bağlamında, biraz zorlama olabileceğini düşünüyorum.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Makine ile

Cihan Başbuğ — Wed, 07 Mar 2012 16:04:38 +0000

Beyaz Yakalılar, yazarın "kafa emekçileri"ni anlattığı 15 öyküden oluşuyor. 27 Mayıs hareketinin getirdiği özgürlükçü havanın, sendika özgürlüğü, kişisel haklar ile ilgili gelişmeye, evrimleşmeye calışan toplulukların hikayesi anlatılıyor. Kitabın tamamını okuyamadığım için kitapla ilgili kesin yargılarda bulunmayı tercih etmedim, eren'in değinilerini, kitapla ilgili değerlendirmelerini tekrar gözden geçirmekte yarar var.

Kitabın ilk bölümüyle birlikte yaptığı işten fazlasıyla sıkılan, çalıştığı insanlara biraz da tepeden bakan birinin sıkılgan ruh hali seziliyor. Buradan da işlerin sıradanlığına, hemen ardından da makine - insan arasındaki sebebini ya da sonuçlarını tam olarak da anlayamadığım bir kıyaslamaya geçiliyor. Yazarın cok da ete kemiğe büründüremediğini düşündüğüm karakterinin makineleşen, sıradanlaşan yaşamına tanık oluyoruz.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Yargı Payı

Cihan Başbuğ — Thu, 23 Feb 2012 07:19:46 +0000

"Yargı Payı", Kurdakul'un ilk öykü kitabı olan Tanığın Biri'nden.

Öykü ana hatlarıyla; adliyede yazman olan (eski adıyla zabıt katibi, daha da eskiye gidilirse katib-i adil) bir kadının, yargıcın ve kanunun söylediklerini tutanaklara geçirirkenki iç hesaplaşması üzerine kurulmuş. Yalnız öyküyü anlamlı kılan durum, kadının tutanaklara suçu ve suçluyu yazarken; kendisinin de suçun bir parçası olma gerçeğini kavrayışıdır. Yani haksızlığa ortak olma, onun bir parçası olma gerçeği vicdanın özüne oturmuş, kadını tüm varlığıyla soru sormaya, sorgulamaya itmiştir.

Öykünün karakteri "vicdan" kavramını, iş yerinde kullandığı "makine" ile "insan" arasındaki en temel fark olarak görmekte; insanın düşünme ve duyuş aracılığıyla salt vicdana, doğruya ulaşabileceğine inanmaktadır.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Giderken

eren — Wed, 15 Feb 2012 22:39:03 +0000

Şükran Kurdakul hapishaneyle erken tanışan yazarlarımızdan. 1946 tevkifatında, henüz 19 yaşındayken tutuklanıyor. Tanığın Biri’nde bu erken tutukluluğun etkilerini olanca yoğunluğuyla hissediyoruz. Kitabın ilk öyküsü olan “Giderken”, bir işkence öyküsü. Daha doğrusu, iç içe kurgulanmış bir “işkenceler” öyküsü. Bu nedenle, öyküye işkenceler penceresinden bakmayı denemek istiyorum.

“Giderken”deki iç içe geçmiş işkencelerden en belirgin olanı hasta yatağında ölümü beklemekte olan işkencecinin 1946 ve 1951 tevkifatlarında tutuklananlara uyguladıkları. İşkenceye maruz kalan TKP’lilerin haykırışları, işkencecinin hafızasında yankılanıp duruyor. Öykü boyunca bölük pörçük kâbuslar gibi gelip giden bu anılar işkence “seans”larından kesitler sunuyor. Kurdakul, işkencenin ağırlığını hissettiriyor, ama işkenceyi suiistimal etmiyor. İki unsurun öykünün dengesinde önemli olduğunu düşünüyorum.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Onların Çocukları

eren — Fri, 10 Feb 2012 04:30:00 +0000

Onların Çocukları (1975), Milli Mücadele yıllarını yaşayan kuşağın çocuklarının hayatından kesitler sunar. Bu hayatın çelişkilerine, henüz anıları taze olan Milli Mücadele’yi de hesaba katarak, “mücadele” perspektifinden bakar. Kurdakul, öykü kişilerini ülkeyi daha yaşanılır bir yer haline getirmeye çalışan işçilerden, memurlardan, sendikacı ve sosyalistlerden seçer. Onların mücadelesine ve bu mücadelenin politik hesaplar peşindeki kesimlerce bastırılmasına eğilir. İktidar sahipleri, tıpkı mütareke yıllarının Ali Kemal’leri gibi, direnişi örgütlemeye çalışanları tutuklatmakta, sarı sendikacılığı palazlandırmakta, sosyalistlere işkence yapmaktadır.

Kurdakul’un Milli Mücadele’yle sosyalizm mücadelesi arasında kurduğu paralellik daha kitabın adından başlayarak bütününe yayılır.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Kurtuluştan Sonra

eren — Fri, 03 Feb 2012 04:48:43 +0000

Adnan Özyalçıner, Şükran Kurdakul’un Evrensel Basım Yayın’dan çıkan toplu öykülerinin önsözünde şöyle söylüyor: “Kurdakul'un kitaplarını yayımlanış sırasına göre değil de dönemsel açıdan ele almak gerekir.” Yayınevi de Özyalçıner’in bu tavsiyesine uyarak kitapları kronolojik sırayla değil, ele aldıkları dönem sırasına göre düzenlemiş. Kitaplar bu nedenle benim ilk bakışta yadırgadığım bir sırayla okura sunuluyor: Kurtuluştan Sonra (1973), Onların Çocukları (1975), Beyaz Yakalılar (1972), Tanığın Biri (1970).

Kurtuluştan Sonra, adından da anlaşılacağı gibi Kurtuluş Savaşı’nın hemen sonrasındaki dönemi ele alıyor.

devamını oku

Şükran Kurdakul - Beyaz Yakalılar (Kitap)

eren — Fri, 27 Jan 2012 04:43:06 +0000

Beyaz Yakalılar (1970), Şükran Kurdakul’un ikinci öykü kitabı. Adından da anlaşılacağı gibi beyaz yakalıların dünyasını merkezine alan öykülerden oluşuyor. Belli ki Kurdakul öykülerini belirli bir konu/ tema çerçevesinde kurmayı, bir konuya çeşitlemelerle yaklaşmayı seviyor. Bunun güzel bir tarafı var: kitaptaki farklı isimli memurlar bir araya gelip belirli bir Memur karakteri oluşturuyor. Memur, duygulu bir insan. Yürümeyi, yürüyerek düşünmeyi çok seviyor. İş hayatının ilk yıllarında hayalleri, idealleri olan fakat yıllar geçtikçe bunları gerçekleştirememenin ağırlığıyla kendine yabancılaşan biri. Bir de geçim sıkıntısı çekiyor. O yüzden rüşvet almış yürümüş. Beyaz Yakalılar bu Memur’u değişik yönleriyle, hayatının değişik dönemlerinden kesitler sunarak anlatıyor. “Kiralık Kasalar”daki şu pasaj Memur’un hayatının özeti gibi:

“O da böyle başlamamış mıydı yıllar önce.. O da şimdikiler gibi tüm bankanın küçük hanımlarını kendine hayran sanarak coşku içinde..

devamını oku