Zeytin Ağacı Hakkında 23 Şey

1.
Zeytin ağacı can taşır. Dibine hayvan bağlanmaz. Onlardan zulüm görürler ve çok daha savunmasız bir imajları vardır.

2.
Ağaçlar tekil olmak denen durumun en çoğul ve en güzel anlatımlarıdırlar. Nazım ustanın o müthiş keskin görüsü de bunu derinden kavramanın işaretidir.

3.
Uygun koşullarda (eğer puştun biri kes emri vermezse ) ortalama 2000 yıl yaşar. Dev zeytin ağacının iki peygamber eskitmiş olduğunu düşlemek bir ateist için ne harikuladedir bilseniz!

4.
Minicik Yunan yurdu, anadoludan daha etkin zeytincilik yapar. Bu kültüre kıyısından aşina biri olarak tek detayın çok büyük fark yarattığını söyleyebilirim. Zeytin ağacına yaklaşımları zarif bir kadına yaklaşır gibidir.

5.
Mitolojide zeytinin güzelliğe koltuk attığı bilinir. Kuzeni Daphne Apollon'un azgınlığının kurbanıdır. Yine tanrıça başlarını süslemesi de insana kıyasla ölümsüzlüğe daha yakın oluşundandır.

6.
Delice denen yabanı daha asitli ama yağsız meyve verir. Bu onun türünü sürdürme güdüsünün işaretidir. Bizim köylünün akıllısı diye bildiği şey aslında onun insan tarafından aşılanmış daha yağlı ve az asitli halidir. Bu da gösterir ki, biz insanların doğaya zorla kattığı mutasyonlar bir gün tarihten silinirsek bizle birlikte silinip giderler. Kuşları dikizleyin, deliceyi değil akıllısını tifterler hırtlar.

7.
Yağından üretilen sabun kepeği önler, deri lezyonlarının baş düşmanıdır. Cildi taze tutar. Akdeniz kadınına geçen Daphne güzelliğinin sebebi bunu binlerce yıldır uygulamasıdır.

8.
Sadece ege bölgesindeki popülasyonu anadolu nüfusunu katlayabilir. Her orman yangınında düşünürüm; ne trajik bir kayıptır bu, bir farkında olsanız!

9.
Gölgesi yazın pis sıcağında buzluk gibidir. Küçük sık yaprakları ve yaz kış yeşil oluşu bunda etkendir. Yahut sıcak sizi delirtmiştir, kimbilir. Bisikletinizi gövdesine yaslayıp harika bir gün ortası uykusuna yatarsanız soluğuyla içinize sızar. Apollon'un mızraklarından muzdarip bu güzel kadınla düşünüzde ne yapacağınız sizi enterese eder. Ben sohbet ediyorum genelde, valla!

10.
Dalının barış sembolü olması boşuna değildir. Aristofanes bunun mucidi olarak görülür. Onun atıf yaptığı tanrıça Irini olsa da mitosta Athena'ya yapılan atıf çok daha anlamlıdır. Buna göre, şehrin hamiliği için Athena ve Poseidon kapışır. Poseidon şehri suya boğar ki deniz tanrısıdır baba... Buna karşılık zeki Athena şehre bir ağaç diker. O ağaç toprağı gönençli kılar, bereket getirir. Üstad Zeus da Athena'yı galip ilan eder ve verir yağmuru tepelerine. Atina'nın ismi burdan gelir. Kaldı ki bu erozyona karşı bugün de etkin yöntemdir.

11.
Gövdesinden, köylünün kene dediği ve budadığı taze ama yersiz (!) sürgünler çıkar. Bu boy atmasını, verdiği meyvenin yağ ve et oranını olumsuz etkiler. Belli bir boya ulaşan zeytin bundan sonra yatay olarak genişler. Afro saç stiline bayılır köfte...

12.
Öldükten sonra bile yaşar neredeyse. Odunu çok zor çürür. Kendinin mumyasıdır. Yine meyvesinin çekirdekleri preslenerek yüksek enerjili yakıt olarak kullanılır.

13.
Yapraklarından yapılan çay kuvvetli idrar söktürücü ve ateş düşürücüdür. (Garantili detaydır)

14.
Altına inşa edeceğiniz eve yıldırım düşmez. Zeus da Athena'dan tırsardı zaar. (Garantili olmasa bile ben pek düştüğünü görmedim)

15.
Yunancada Elya'dır adı. Bazı batı anadolu köylerinde Ulya-Ulay diye devşirimine rastlarsınız. Kullandığımız adı Türkçe değildir. Hispanik türevinin Asetine ve İbrani türevinin Zeyt köküne bakılırsa Fenike-Kartaca kökeni muhtemeldir.

16.
Her ne kadar yedi göbek Akdenizli olsa da ona milliyetçi bir don dikemezsiniz. Güneşe vurgun olduğundan gezer durur bu coğrafyayı. Üretkendir üstelik. Ağaçların Che'si diye görürüm ben de ve sırf bu yüzden Cheytin diyesim gelir... Aha dedim işte, CHEYTİN!

17.
Tozlu gri rengi de enteresandır. Yapraklarının içi gri dışı yeşildir. Üstad içinde hüzün dışında coşku yaşar.

18.
Zeytin ağacının kökü toprakla birlikte uygarlığın da yüreğine uzanır. Tarımsal işbölümü evresinde toplayıcıların ehlileştirdiği bu ağaç bize tarihsel bir tokat atar. Uygarlığı savaş ve mülkiyetle batıran erkekler, doğaya uzattıkları barışık elleriyle kuranlarsa, kadınlardır. Yuvayı dişi kuş yapar sözü bunun kalıtıdır, eve hapsedilen ve odalık muamelesi gören kadının değil. Diğer yandan yabancılaşmanın da temeli burada atılmıştır belki de. Bu açıdan kadına kızabilir kimileri ancak bu zeytine kızmak gibi aptalca bir tutum olsa gerek.

19.
Ekmaa yağına da bandın mıydı, der yoksul... Kente hapis olanların ne yazık bu katığı da yoktur. Yıkın betonları boşaltın şehirleri. Zeytin bile bitmez o zindanlarda.

20.
Zeytin çırpmak, silkmek otantik sanattır. Onca dala zarar vermeden yapılması gereken bir hasat türüdür.

21.
Ayrıca beyaz kuçuya Rakı adını vermişseniz siyaha da Zeytin diyin gari hatırıma.

22.
Tarımında kullanılan sodyum hidroksit temizlenmezse tüketirken dilin uyuşmasına yol açar. Bunun aynı zamanda diş ağrısına iyi geldiği ada davşanlarınca pek iyi bilinir.

23.
Hayat ağacı imajı zeytine aittir.

---
Görsel: “Gri Ağaç”, 1912, PIET MONDRIAN