UzunHikâye Öykü, inceleme, eleştiri



Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

20 Şub 2009
acoskun

Çevirinin son hali:

""
Teb'deki Sfenks
Lord Dunsany

Çelikten yapılmış bir şehirde, paranın alabileceği ne varsa her şeye sahip olan bir kadın vardı. Altınları ve hisseleri vardı, trenleri ve evleri de. Oynamak için evcil hayvanları da vardı ama bir sfenks’i yoktu.

Kadın onlara kendisine bir tane canlı sfenks getirmeleri için yalvardı. Bunun üzerine vahşi hayvanların olduğu yerlere gittiler, sonra ormanlara ve sonra da terk edilmiş diyarlara... Gelgelelim bir sfenks bulamadılar.

Kadın küçük bir aslanla da mutlu olacaktı ama tanıdığı başka bir kadının zaten bir aslanı vardı. Böylece bir sfenks için bir kere daha dünyanın altını üstüne getirdiler.

Yine bulamadılar.

Ama kolayca pes edecek adam değillerdi ve sonunda bir akşam vakti, yüzlerce sene önce iştahı yerindeyken tanrılarını yediği harap olmuş tapınağı seyreden bir sfenks buldular. Zincire vururken bile meşum bir kıpırtısızlık içinde olan sfenksi batıya, eve getirdiler.

Böylece sfenks çelikten yapılmış şehre gelmiş oldu.

Kadın bir sfenksi oldu diye çok memnundu artık. Ama bir gün sfenks kadının güzlerinin içine uzun uzun baktı ve kadına sakince bir bilmece sordu.

Kadın cevap veremedi ve öldü.

Sonra sfenks yeniden sessizliğine gömüldü. Kimse onun ne yapacağını bilmiyor.

Çeviren: Abdulvahid Coşkun

"The Sphinx in Thebes (Massachusetts)", The Fifty-One Tales

Çevirinin ilk hali:

""
Teb'deki Sfenks
Lord Dunsany

Çelikten yapılmış bir şehirde, paranın alabileceği ne varsa her şeye sahip olan bir kadın vardı. Altınları ve kar hisseleri vardı, trenleri ve evleri de. Oynamak için evcil hayvanları vardı ama sfenks’i yoktu.

Kadın böylece onlara kendisine bir tane canlı sfenks getirmelerini için yalvardı. Bu yüzden onlar vahşi hayvanların olduğu yerlere gittiler, sonra ormanlara, sonra da terk edilmiş diyarlara gittiler, gelgelelim hiçbir tane bulamadılar.

Kadın küçük bir aslanla da mutlu olacaktı ama kendisinin tanıdığı başka bir kadında zaten bir tane vardı. Ve onlar bir sfenks içi bir kere daha dünyayı aramak zorunda kaldılar.

Yine hiç yoktu.

Ama onlar kolayca pes edecek adamlar değillerdi ve sonunda geceleyin seneler önce açken tanrılarını yediği yerle bir edilmiş bir tapınağı seyreden bir sfenks buldular. Hala meşum bir sabitlikte duran sfenksi zincirlere vurdular ve onu kendileri ile birlikte batıya doğru götürdüler ve eve getirdiler.

Böylece sfenks çelikten yapılmış şehre gelmiş oldu.

Kadın bir sfenksi oldu diye çok memnundu artık. Ama bir gün sfenks kadının güzlerinin içine uzun uzun baktı. He sakince kadına bir bilmece sordu.

Kadın cevap veremedi ve öldü.

Sfenks hala sessiz ve kimse onun ne yapacağını bilmiyor.

Çeviren: Abdulvahid Coşkun

"The Sphinx in Thebes (Massachusetts)", The Fifty-One Tales

Ç.N. "The Sphinx in Thebes (Massachusetts)" hikayenin orjinal adıdır. Thebes ve Massachusetts Abd'de iki eyalet.

Kategori:

Re: Lord Dunsany - Thebes'teki Sfenks

Abdülvahid'İn ellerine sağlık. Bir iki yerde çevirinin anlamı bozduğunu düşündüm. Onun dışındakiler benim kulağıma daha hoş gelen öneriler:

""
Altınları ve kar hisseleri vardı, trenleri ve evleri de.
Burada "kar hisseleri" yerine yalnızca "hisseleri" desek daha okunaklı olacak gibi geliyor bana: "Altınları, hisseleri vardı, trenleri ve evleri de."
""
Oynamak için evcil hayvanları vardı ama sfenks’i yoktu.
""
Oynamak için evcil hayvanları vardı ama bir sfenksi yoktu.

""
Kadın böylece onlara kendisine bir tane canlı sfenks getirmelerini için yalvardı.
Özgün metindeki "therefore" cümlenin burasıyla ilgili değil. Belki şu şekilde yeniden yazılabilir: "Kadın kendisine bir canlı sfenks getirmeleri için yalvardı."
""
Bu yüzden onlar vahşi hayvanların olduğu yerlere gittiler, sonra ormanlara, sonra da terk edilmiş diyarlara gittiler, gelgelelim hiçbir tane bulamadılar.
""
Bunun üzerine hayvanat bahçelerine gittiler. Sonra ormanlara ve terkedilmiş diyarlara... Gelgelelim bir sfenks bile bulamadılar.

""
Kadın küçük bir aslanla da mutlu olacaktı ama kendisinin tanıdığı başka bir kadında zaten bir tane vardı. Ve onlar bir sfenks içi bir kere daha dünyayı aramak zorunda kaldılar.
""
Kadın küçük bir aslanla da mutlu olurdu, ama tanıdığı bir kadında ondan bir tane vardı. Böylece bir sfenks için bir kere daha dünyanın altını üstüne getirdiler.

""
Yine hiç yoktu.
""
Yine bulamadılar.

""
But they were not men that it is easy to baffle, and at last they found a sphinx in a desert at evening watching a ruined temple whose gods she had eaten hundreds of years ago when her hunger was on her. And they cast chains on her, who was still with an ominous stillness, and took her westwards with them and brought her home.
""
Ama onlar kolayca pes edecek adamlar değillerdi ve sonunda geceleyin seneler önce açken tanrılarını yediği yerle bir edilmiş bir tapınağı seyreden bir sfenks buldular. Hala meşum bir sabitlikte duran sfenksi zincirlere vurdular ve onu kendileri ile birlikte batıya doğru götürdüler ve eve getirdiler.
""
Ama yılgınlığa kapılmadılar. Sonunda bir akşam vakti yüzlerce sene önce, iştahı yerindeyken tanrılarını yediği harap olmuş bir tapınağa bakan bir sfenks buldular. Zincire vururken bile meşum bir kıpırtısızlık içinde olan sfenksi batıya, eve getirdiler.

""
And the sphinx is silent again and none knows what she will do.
""
Sfenks hala sessiz ve kimse onun ne yapacağını bilmiyor.
""
Sonra sfenks yeniden sessizliğie gömüldü. Şimdi, kimse onun ne yapacağını bilmiyor.

Başlıktaki Thebes ile ilgili de bir şeylere bakıyorum. "Thebes" seçimi tesadüfî değil.


Re: Lord Dunsany - Thebes'teki Sfenks

fergadan_acoskun dedi ki:
Ç.N. "The Sphinx in Thebes (Massachusetts)" hikayenin orjinal adıdır. Thebes ve Massachusetts Abd'de iki eyalet.

Bu Thebes konusu ilginç. Thebes, hem tapınakları ve gömütleriyle ünlü antik Mısır şehrinin adı, hem de ABD'nin Illinois eyaletindeki küçük bir köyün. 500 kadar insanın yaşadığı köye bu isim 1846 senesinde verilmiş (kaynak). 1878 senesinde doğan Lord Dunsany'nin bu adlandırmadan haberdar olma ihtimali olsa da ben bu kadar küçük bir köyün herhangi bir nedenle yazarın gündemine gelmesinin düşük olduğunu düşünüyorum. Zaten başlıkta eyalet adı olarak Illinois değil Massachusetts geçiyor (Massachutsetts birbirlerine bayağı uzak). Bu nedenle, Thebes adındaki söz konusu metal şehrin Lord Dunsany'nin hayal ürünü olması bana daha makul görünüyor. Belki çevirmen notu olarak "Yazar, Mısır'daki tarihi Teb kentine gönderme yapıyor." gibi bir şey daha açıklayıcı olur. Buna uygun olarak öykünün adı da "Teb'deki Sfenks" biçiminde değiştirilebilir, sanıyorum. Yanlış anımsamıyorsam bu şehrin Türkçedeki adı Teb idi.


Re: Lord Dunsany - Thebes'teki Sfenks

cidden çok teşekkürler, anlam bayağı bozulmuş cidden benim dediklerimde, şimdi anlıyorum Tüh! Islık


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

bu arada abi thebes le ilgili yunan şehri olarak da bir bilgi var ama onun massachusetts le pek bir alakası yok gibi yada ben bulamadım :?:


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

fergadan_acoskun dedi ki:
bu arada abi thebes le ilgili yunan şehri olarak da bir bilgi var ama onun massachusetts le pek bir alakası yok gibi yada ben bulamadım :?:
Benim anladığım kadarıyla, Yunan şehri Thebes'in antik Mısır şehri Thebes'le bir ilgisi var, ama Massachusetts'le ikisinin de bir alakası yok. Yunan şehri, sanırım mitolojik hikayelerden etkilenerek bu ismi almış. Ama ayrıntılı incelemedim.


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

Güzel bir öykü daha. Abdülvahid ve Eren'e teşekkür ederim Alkış

eren dedi ki:
Bu nedenle, Thebes adındaki söz konusu metal şehrin Lord Dunsany'nin hayal ürünü olması bana daha makul görünüyor.

Ssfenksin getirildiği metal şehrin adının Teb olduğuna ilişkin bir anlam mı var öyküde? Eğer böyle bir şey ima edilmiyorsa belki de sfenksi buldukları şehir teb olabilir mi Confused


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

Elimizde iki tane Teb var şuna (biri abd eyaleti, diğeri mısırdaki)(bir de 3. yunanistanda bulduk ama a daha muğlak)
ve eğer başlıktaki Massachusetts'u (bir başka abd eyaleti) da hiç karıştırmazsak (ki ben pek bir bağlantı bulamadım) Teb'den çıkıp Teb'e gelen bir sfenks olabilir bu,
Yani Lord Dunsany iki Teb'in den de haberdar olabilir (ama heralde abd dekinden haberdar olması pek muhtemel değilmiş Eren'in dediğine göre) ve böyle bir ilişki kurmuş olabilir Confused


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

Abdülvahid'İn de söylediği gibi, Mısır'daki Teb'den çıkıp ABD'deki Teb'e gittiğini düşünüyorum sfenksin. Ama ABD'deki Teb'in, bugün Illinois eyaleti sınırları içinde bulunan Teb köyü değil, yazarın hayalgücünün eseri olarak ABD'de olduğunu hayal ettiği çelik-beton karışımı bir büyük kent olduğunu düşünüyorum. Belki Massacusetts eyaletinde Teb kentindeki sfenksler örnek alınarak yapılmış bir şehir vardır, bilemiyorum.


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

Çevirinin son hali:

""
Teb'deki Sfenks
Lord Dunsany

Çelikten yapılmış bir şehirde, paranın alabileceği ne varsa her şeye sahip olan bir kadın vardı. Altınları ve hisseleri vardı, trenleri ve evleri de. Oynamak için evcil hayvanları da vardı ama bir sfenks’i yoktu.

Kadın onlara kendisine bir tane canlı sfenks getirmeleri için yalvardı. Bunun üzerine vahşi hayvanların olduğu yerlere gittiler, sonra ormanlara ve sonra da terk edilmiş diyarlara... Gelgelelim bir sfenks bulamadılar.

Kadın küçük bir aslanla da mutlu olacaktı ama tanıdığı başka bir kadının zaten bir tane aslanı. Böylece bir sfenks için bir kere daha dünyanın altını üstüne getirdiler.

Yine bulamadılar.

Ama kolayca pes edecek adam değillerdi ve sonunda bir akşam vakti, yüzlerce sene önce iştahı yerindeyken tanrılarını yediği harap olmuş tapınağı seyreden bir sfenks buldular. Zincire vururken bile meşum bir kıpırtısızlık içinde olan sfenksi batıya, eve getirdiler.

Böylece sfenks çelikten yapılmış şehre gelmiş oldu.

Kadın bir sfenksi oldu diye çok memnundu artık. Ama bir gün sfenks kadının güzlerinin içine uzun uzun baktı ve kadına sakince bir bilmece sordu.

Kadın cevap veremedi ve öldü.

Sonra sfenks yeniden sessizliğine gömüldü. Kimse onun ne yapacağını bilmiyor.

Çeviren: Abdulvahid Coşkun

"The Sphinx in Thebes (Massachusetts)", The Fifty-One Tales


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

Öykünün esprisi nedir, mitolojiyi çok iyi bilmediğimden belki, anlamadım.Sfenks Yunan mitolojisinde "boğucu" anlamına geliyormuş, ona verilen Arapça isimde de "Dehşetin Babası". Öyküde paranın alabileceği ne varsa her şeye sahip olan kadın sfenksin gözlerine bakınca boğuluyor ya da dehşete kapılıp ölüyor diye düşündüm. Sfenks onu paranın satın alabileceği her şeye sahip olmasından ötürü ve kendini de satın aldığı için cezalandırıyor mu, nedir, pek anlamlandıramadım.
Sorunlu bir cümle ilişti gözüme:

acoskun dedi ki:
Kadın küçük bir aslanla da mutlu olacaktı ama tanıdığı başka bir kadının zaten bir tane aslanı.

Arkadaşımıza A. Coşkun'a paylaşımı için teşekkürler ediyorum.


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

""
Sorunlu bir cümle ilişti gözüme:

acoskun yazdı:
Kadın küçük bir aslanla da mutlu olacaktı ama tanıdığı başka bir kadının zaten bir tane aslanı.

Sanırım "vardı" ile bitecek tümce. Yine de çevirmenden yanıt beklemek gerekir.


Re: Lord Dunsany - Teb'deki Sfenks

evet, şimdi düzeltiyorum orayı, orada vardı yazmam lazımdı, düzenlerken unutmuşum Crying
teşekkürler..

""
Kadın küçük bir aslanla da mutlu olacaktı ama tanıdığı başka bir kadının zaten bir aslanı vardı.