UzunHikâye Öykü, inceleme, eleştiri



Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

02 Tem 2013
turgut

"Asterion'un Evi"
Jorge Luis Borges
Alef

İletişim Yayınları
sf. 65-68
Çeviren: Fatih Özgüven

Kategori:

Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Öyküye konu olan Minotor hakkında viki sayfasında şöyle bilgiler var. Aynı zamanda George Frederic Watts'ın Minotaur adlı tablosuna da bakılabilir.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Ariadne hikâyesine sonra gireceğim. Ama önce şuna vurgu yapayım dedim: "İki harf arasındaki farkı öğrenemedim hiçbir zaman."


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

iletiyi sadece başlığı güncellemek için yazıyorum.bu güzel öykü kaynayıp gitmesin arada.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Bir öneri: Bu öykü turgut'un perdenin ardındaki'si ile birlikte okunabilir.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Minotaurus hikâyesi başlıbaşına ilginç bir hikâyedir aslında. Ancak hikâye hep Theseus ya da Daidalos açısından, ya da -felsefi bağlamda- Ariadne'nin gözünden anlatılır. Borges'in hilesi onu ilk kez bu garip yaratığın bakış açısından sunmuş olması.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

İnsanların yüzlerinden korkan bir Asterion. İmge ne güzel ters yüz ediliyor Borgesçe.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

aslında anlatı ne Theseus ne Minotaur ne de Ariadne'nin ağzından dile geldiğinde bir perspektif değişikliği sağlayabilir. anlatılar, perspektifi Dyonysos'a kaydıramadığı için Sokrates gibi-ki öyküde Minotaur'un izinden gittiği filozof şu yazı sanatını küçümseyen Socrates - Minotaur da katlini bir kurtuluş gibi bekliyor.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Minotaur'la Sokrates ilişkisi, düşünmeye değer.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Oktay'ın bu hikayeyi okuduktan iki gün sonra yazdığım Perdenin Ardındaki'nde sorduğu "Bu öykü nasıl yazılabiliyor?" sorusunu burada da anmakta yarar var.

Barış Acar'ın dikkat çektiği "İki harf arasındaki farkı öğrenemedim hiçbir zaman." cümlesiyle bu soru arasında bağlantı kurulabilir.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Avamın arasına karışmaktan imtina etmesi ve okumaya direnen aceleciliği onu Sokrates'ten ayırıyor sanki.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Öyküde hoşuma gitmeyen sadece evin dünyayla aynı büyüklükte olduğunun söylenmesi oldu. Ünlü harita metaforundan önce mi kullanılmış acaba merak ettim doğrusu. Eğer ki öyle değilse fena bir tekrar gibi kalacak gözümde.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Öykünün finalinde Borges biraz da şöyle söylüyor gibi geldi: İşte, Theseus, yani insan yüzlü boğa, kurtarıcım olarak beni öldürmene izin veriyorum. Artık dünya biçimli bu evin mahkûmu ben değilim, sensin.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

Minotaur'un avamın arasına karışmaktan imtina etmesi ve "yazı sanatını" küçümsemesi Sokratesçi hakikat arayışının bir sonucu. onun ruhu "uçsuz bucaksız ve yüce olan şeylere hazır", yazı gibi ikincil, "ıvır zıvır ve sudan ayrıntılara zihninde yer yok". ruhunda avama yer yok, yüce şeyler için onun ruhu. yani, minatora göre yazı, avamdır. işte bu "yazı sanatı" söze göre ikincil olduğu için bu yüce şeyleri aktaramıyor zaten.

sokratesin halkın arasına karışması ise başka bir mevzu, yukarıda değindiğim avam meselesinin öyküde işlenişi ile aynı bağlamda değil.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

turgut dedi ki:
Oktay'ın bu hikayeyi okuduktan iki gün sonra yazdığım Perdenin Ardındaki'nde sorduğu "Bu öykü nasıl yazılabiliyor?" sorusunu burada da anmakta yarar var.

Barış Acar'ın dikkat çektiği "İki harf arasındaki farkı öğrenemedim hiçbir zaman." cümlesiyle bu soru arasında bağlantı kurulabilir.


iki öykü arasında önemli bir teknik fark var. "perdenin arkasındaki"nin anlatıcısı kendi konumunu sıkıntıya sokuyor yazarken. bu öyküde ise anlatıcımızın minotaur olmadığını anlıyoruz son kısımda : "İnanır mısın Ariadne?" dedi Teseus. "Minotauros kendini savunmadı bile." yani anlatıcı yazmayı bilmeyen minotaur değil. teknik bakımdan biraz farklı derken bunu kastediyorum ama öte yandan iki öykünün dile geldiği perspektifte büyük bir benzerlik olduğunu düşünüyorum.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

oktay dedi ki:
"perdenin arkasındaki"nin anlatıcısı kendi konumunu sıkıntıya sokuyor yazarken. bu öyküde ise anlatıcımızın minotaur olmadığını anlıyoruz son kısımda : "İnanır mısın Ariadne?" dedi Teseus. "Minotauros kendini savunmadı bile." yani anlatıcı yazmayı bilmeyen minotaur değil. teknik bakımdan biraz farklı derken bunu kastediyorum ama öte yandan iki öykünün dile geldiği perspektifte büyük bir benzerlik olduğunu düşünüyorum.

Perdenin Arkasındaki'ni henüz okumamış olmaktan sıkıntı duyuyorum. Ancak Asterion Evi'ne ilişkin Oktay'ın son saptaması beni düşündürdü. Ben anlatıcının hâlâ Minotaur olduğunu düşünüyorum. Sadece son satırlar artık o ölü olduğu için Theseus tarafından söyleniyor; yani son cümle de anlatıcı değişiyor sadece.


Re: Jorge Luis Borges - Asterion'un Evi

evet, son cümleye kadar anlatıcının Minotaur olduğunu da söyleyebiliriz. o zaman bu öyküde de teknik bir sorun olduğunu, ya da daha güzeli söz konusu teknik sorunun öykünün bir parçası olduğunu("öykü, yalıtılmış steril konum tasavurrundan kaynaklanan ontolojik bir imkansızlığı ifade etmekte, etmek zorunda kalmaktadır" -perdenin arkasındaki'ne dair yazdığım bir mesajdan alıntıdır-) söyleyebiliriz.yani, söz konusu "teknik kusurun" öykünün dile getirdiği içsel bir ontolojik imkansızlığı ifade ettiğini söyleyebiliriz.