UzunHikâye Öykü, inceleme, eleştiri



Gelip Geçenler

30 May 2009
Barış Acar

"Gelip Geçenler"
Franz Kafka
Hikâyeler
Çev.: Kâmuran Şipal
İstanbul, Cem Yayınları, 1995: 38-39.

Öykü forumdan kaldırılmıştır. Bkz.: Forum İşleyişi

Kategori:

Re: Kafka - Gelip Geçenler

Müthiş bir kurgulama. Birkaç satıra nice ayrıntıyı sindirmeyi başarıyor, Kafka. Sıradan bir anın içine neler neler sığdırıyor.

Öykünün garip olan yönlerinden birine dikkat kesilirsek, "Çünkü önümüzde sokak bayır yukarı çıkmaktadır ve ayrıca dolunay vardır." gerekçesi odaklanmaya mı, mazarete mi yoksa zaafa mı işaret ediyor?


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Öyküde sözü edilen pes etmişlik durumuna, "bir olayı akılcılaştırarak eylemsizleşmek"e diyecek söz yok doğrusu, bugün hepimiz bunu yapmıyor muyuz?


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
Öyküde sözü edilen pes etmişlik durumuna, "bir olayı akılcılaştırarak eylemsizleşmek"e diyecek söz yok doğrusu, bugün hepimiz bunu yapmıyor muyuz?

Evet, dillendiremediğim ama sezdiğim düşünceyi Barış güzel ifade etmiş. Bir şeyi açıklama gücünü bulmanın, o işten muaf tutulma gerekçesi oluşturmayı gerektirmediğini anlatıyor, Kafka.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
akılcılaştırarak eylemsizleşmek

ya da başa gelecek herhangi bir olaydan korkulduğu için sadece olan biten hakkında fikir üretmek


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
...ister güçsüz ve pejmürde kılıklı biri olsun, isterse ardı sıra seğirten biri yakalayın! diye bağırsın,
Sizce bu ifadede bir sorun yok mu?


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Sanırım Kafka'nın dili kullanma biçimine yaklaşma amacıyla Türkçe'yi biraz da zorlayarak kullanıyor çevirmenlerimiz. Şöyle birkaç eklemeyle ile düzeltilebileceği kanısındayım:

""
...karşıdan koşup bize doğru yaklaşırsa, ister bu kişi güçsüz ve pejmürde kılıklı biri olsun isterse ardı sıra seğirten biri "şunu yakalayın!" diye bağırsın...


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Noktalama unutulmuş. "yakalayın!"dan önce iki nokta konulabilir ve tırnak işareti kullanılabilirdi. İnternetten aktarma olduğu için belki de gözden kaçmıştır.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
Geceleyin bir sokakta dolaşmaya çıkarız da, adamın biri uzakta boy göstererek - çünkü önümüzde sokak bayır yukarı çıkmaktadır ve ayrıca dolunay vardır - karşıdan koşup bize doğru yaklaşırsa,(...)Çünkü vakit gece olup sokak önümüz sıra dolunayda bayır yukarı çıkıyorsa, buna karşı elden ne gelir!

Burada, özellikle ilk bölümde müthiş bir görsellik çizilmiş. İlk dikkatimi çeken bu oldu doğrusu. Öte yandan hemen hemen aynı betimlemeyi iki kez kullanmış ve ikinci tekrarda eğer böyle ise.." elden ne gelir " demiş. Tanımladığı durum öyle elden bir şey gelmeyecek durum değil. Buradan bahanenin bahane niteliğini taşımadığını ama istersen de bunu bahane edebileceğini anlıyorum. Böyle baktığımda gülümsedim; ince bir alay.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Nurten Öztürk dedi ki:
""
...ister güçsüz ve pejmürde kılıklı biri olsun, isterse ardı sıra seğirten biri yakalayın! diye bağırsın,
Sizce bu ifadede bir sorun yok mu?
Abdullah ve Cihan, teşekkürler. Bu açıklama alıntıladığım cümle için iyi oldu; ama ben sorumu tam soramamışım, o yüzden sorunum kısmen devam ediyor. İfade tamam.

Sorumun ikinci kısmı:

""
Geceleyin bir sokakta dolaşmaya çıkarız da, adamın biri uzakta boy göstererek - çünkü önümüzde sokak bayır yukarı çıkmaktadır ve ayrıca dolunay vardır - karşıdan koşup bize doğru yaklaşırsa, ister güçsüz ve pejmürde kılıklı biri olsun, ... onu tutmaya kalkmaz, koşarak yoluna devam etmesine karşı durmayız.

Bu adamı neden tutmamız gerekiyor ki?


Re: Kafka - Gelip Geçenler

ÇÜnkü koşanlardan biri, "yakalayın" diyor.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Aslında "yakalayın" demiyor, böyle derse diyor.
A kişisi, gece, ay ışığında yürüyordu. Önünde yokuş yukarı uzanan bir yol vardı. Yolda B. kişisi belirdi, A'nın olduğu tarafa doğru koşmaya başladı, C de peşinden... derken A kişisi düşünmeye başladı... diye hikâye etmiyor. Şöyle olsa, böyle olsa diye anlatıyor. Anlattığı şeyi daha etkili kılmak için seçtiği bir yöntem mi, başka bir anlam mı katıyor metne ne dersiniz?


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
Çünkü vakit gece olup sokak önümüz sıra dolunayda bayır yukarı çıkıyorsa, buna karşı elden ne gelir!

Önümüz sıra çıkan sokak ve bu sokakta karşıdan gelen kişi yokuş aşağı inmiş oluyor. Burada kurduğu karşıtlık çok hoşuma gitti; bayır çıkan sokak ve yokuş inen karşıdan gele(cek)n yabancı...


Re: Kafka - Gelip Geçenler

nurten öztürk dedi ki:
Bu adamı neden tutmamız gerekiyor ki?

Aslında karşıdan gelen bir adam da yok.

""
karşıdan koşup bize doğru yaklaşırsa,

Öyküdeki kahramanımızın aklına üşüşen bu satırlar, dolunaylı bir gecede ışık oyunlarının nasılda yol boyunca insanın içini gıcıklayan fikirlere kapılmasına sebep olduğuna güzel bir örnek diye düşündüm.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
Önümüz sıra çıkan sokak ve bu sokakta karşıdan gelen kişi yokuş aşağı inmiş oluyor. Burada kurduğu karşıtlık çok hoşuma gitti; bayır çıkan sokak ve yokuş inen karşıdan gele(cek)n yabancı...

Bu cümleden neye ya da nereye varılacağını ya da varıldığını ben anlamadım.

Düşünceli


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Elif dedi ki:
A kişisi, gece, ay ışığında yürüyordu. Önünde yokuş yukarı uzanan bir yol vardı. Yolda B. kişisi belirdi, A'nın olduğu tarafa doğru koşmaya başladı, C de peşinden... derken A kişisi düşünmeye başladı... diye hikâye etmiyor. Şöyle olsa, böyle olsa diye anlatıyor. Anlattığı şeyi daha etkili kılmak için seçtiği bir yöntem mi, başka bir anlam mı katıyor metne ne dersiniz?

Sanırım burada kişiler önemli olmadığı ya da dikkati bunlarla bulandırmak istemediği için böyle yapmıyor Kafka. Zaten bunların kimlikleri konusunda ortaya attığı tezat fikirler de bunu destekliyor. Bu kişilerden ziyade, onları tanımlayan (ya da tanımlayamayan), olaya müdahil olan (ama asla müdahale etmeyen) anlatıcıyla meselesi.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Bir gece yürüyüşünde ortalıkta ki gölgelerin karaltıların insana neler düşündürebileceğine güzel bir öykü demek istedim. BU öykünün bundan ibaret olduğunu düşündüğüm anlamına gelmemeli. Ben sadece bu öyküdeki kurgunun beslendiği değişkenlerin ya da olasılıkların kaynağı için bir fikir yürüttüm.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Sorumu şöyle sorayım: Öykü, neden olmuş kılınmıyor, olmuş gibi kurgulamak yerine neden olsa diye anlatılıyor. Bu, eylemsizliği daha bir pekiştiriyor mu, ondan mı, onu merak ettimdi.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

Bu yürüşü sırasında insanın zaten içinde bir ürperti olduğunu ve böyle bir şeyde hareketsiz kalma kararının bu korkuya kapılmayla birlikte alınmış oşabileceğini düşündüm. Bu korkuyu gizlemek içinde mantıksal çıkarımlarda bulunmaya çalışmış olabilir kahramanımız.
Aklına gelen ilk olasılıklar daha iyimser yaklaşımlarken artan korkuyla bu olasılıklar iyice paranoya dönüşüyor.

""
Hem belki bu iki kişi sözkonusu kovalamacayı kendileri için bir eğlence diye düzenlemişlerdir;

""
belki birincisinin üzerinde silah vardır.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
bayır çıkan sokak ve yokuş inen karşıdan gele(cek)n yabancı...

cümlesine takıldı aklım. Nurten bu ikisini yan yana getirince düşündüm ama karşıtlık değil bir benzerlik buldum. Her ikisi de yani bayır çıkan sokağın sonunda ne olduğu, yokuşu inen adamın yokuşu indiğinde ne yapacağı bilinmiyor. Bu bilinmezlik, hek ikisi hakkında da bilgi sahibi olmayan gece yürüyüşüne çıkmış bu adamı korkutuyor.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
Sorumu şöyle sorayım: Öykü, neden olmuş kılınmıyor, olmuş gibi kurgulamak yerine neden olsa diye anlatılıyor. Bu, eylemsizliği daha bir pekiştiriyor mu, ondan mı, onu merak ettimdi.

Sanki adamı tutmak bir zorunluluk da Kafka bu olası durum için mazaretler düzüyor. Aslında hiç kimsenin böylesi bir durumdan ötürü ondan beklediği bir şey yok. Ne söylerseniz söyleyin kendisini haklı göstererek sorumluluk bilincine vurgu yapıyor kanısındayım. Suçlu birinin yapacağı her savunmanın onun ne denli suçlu olduğunu kanıtlaması türünden bir tezat seziyorum.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

abdullah şahin dedi ki:
""
Sorumu şöyle sorayım: Öykü, neden olmuş kılınmıyor, olmuş gibi kurgulamak yerine neden olsa diye anlatılıyor. Bu, eylemsizliği daha bir pekiştiriyor mu, ondan mı, onu merak ettimdi.

Sanki adamı tutmak bir zorunluluk da Kafka bu olası durum için mazaretler düzüyor. Aslında hiç kimsenin böylesi bir durumdan ötürü ondan beklediği bir şey yok. Ne söylerseniz söyleyin kendisini haklı göstererek sorumluluk bilincine vurgu yapıyor kanısındayım. Suçlu birinin yapacağı her savunmanın onun ne denli suçlu olduğunu kanıtlaması türünden bir tezat seziyorum.

Good
Ya böyle, ya da Kafka bizimle dalga geçiyor. Bunu yapacağını hissediyorum.


Re: Kafka - Gelip Geçenler

""
Nurten bu ikisini yan yana getirince düşündüm ama karşıtlık değil bir benzerlik buldum.
Belkide karşıtlık anlatmak istediğimi karşılamadı."Yokuş çıkan bayır" ifadesi yolun kendisi için kullanılmış. Yukuş çıkan bayır değil aslında kendisi. Yürümekte olduğu yöne bakılırsa yokuş yukarı çıkacak ama o yokuşu çıkarken demiyor.
""
çünkü önümüzde sokak bayır yukarı çıkmaktadır

Üstelik karşıdan gelen adamın yukuş yukarı inecek kişi olmasından dolayı onu daha üstün bir konumda tutuyor. Çünkü o yukuş ineceği için kendisine göre daha az yorgun olacak ve isterse bu yokuşu koşar gibi inebilecek. BU satırlar bana bunu duyumsattı ve yokuş inen ile öıkan arasında kurduğu ilşki hoşuma gitti.