Eskici

Re: Eskici

Nurten Öztürk'ün yargısına öykünün belirli bir noktasından sonra katılıyorum. Kadının evin içinde koşturmaya başlayıp camı kırdığı noktadan itibaren sanki bitmiş olan öyküyü uzatmaya başlamış yazar. Anlatmak istediği şeyin altını kalın kalın çizmek istemiş.

Ancak bu noktadan öncesi bence harikulade.

Öncelikle, daha öykünün ilk satırlarında "atılacak gazeteler"in içinde kendisinden söz edildiğini öğreniyoruz. Böylece kafamızda bir kimlik canlanıyor öykünün kahramanı için. Ancak, hemen sonra, kapıya çıkardığı şişelerin parasını alabileceğini hesap ediyor. Buradan yola çıkarak en azından bir süredir alkole düşkün olduğunu ve çok yoksullaştığını da çıkartabiliriz.

Öykünün ürettiği tanımlar içinde ilerlerken pek çok alt öykü kurmamız da mümkün.

Örneğin,

Bu cümlede iyi kurulmuş bir tamlamanın ötesinde kadının eve ve evdeki eşyaların düzenine hapsolmuşluğu da veriliyor. Bir çaydanlık ancak temizlenme biçimiyle anımsanıyorsa bu iş fazlasıyla yaşantıyı doldurmuş demektir.

Sevgi Soysal'ın, bilinç akışı gibi görünen tekniğinin aksine, çok hesaplı bir yazar olduğunu düşünüyorum. Düşünceler akarken bir anda böyle fazla akıllı cümlelere rastlamamız bu yüzden. Buradaki kapsama sözcüğünün seçimi bile çok teknik bana kalırsa. Bir örnek daha vereyim:

Bunun hemen arkasındansa çok daha vurucu olduğunu düşündüğüm yaşamın içinden üreyen soru geliyor:

Yaşamı tencere boyu skalasına vurmak, onu nasıl daralttığımızı bir solukta ortaya döküveriyor bizim için.

Eşyalar ayıklanmaya başlandıktan sonra eviçinin önce bozkıra, sonra tepenin ardında ulaşılacak bir ovaya benzetilmesi, tünelle geçilecek bir dağın ortaya çıkması çok hoşuma gitti benim. Camekân ve içindeki eşyalarla taşlar arasında kurulan korelasyon iki farklı görüntünün üst üste binişindeki zengin imgelem gerçekten çok etkileyici.

Yabancılaşmayı en çarpıcı şekilde anlatan satırlar bunlar. Buna karşın insanın içine düştüğü sıkıntılı beklemek durumunu da çok iyi gözlemliyor Sevgi Soysal:

Öykünün aksayan yerleri, bir parça, eskici geldikten sonra başlıyor. Örneğin parantez içinde verilen konuşmalarda eskicinin düşüncelerinin verilmesi öykünün bilinç akışı gibi görünen yapısını zedeliyor.

Kahramanımızın eskiciyle olan düşünsel mücadelesi -sözüne itibar etmemesinden, eşyaları almamasından, kendisini deli diye ihbar edeceğinden korkması- öyküyü Korkuyu Beklerken öyküsüne yaklaştırıyor. Sevgi Soysal'la Oğuz Atay arasındaki düşünsel ve yazınsal akrabalık burada görünüyor oluyor.

Öykünün en çarpıcı yerlerinden biri kadının karyolayla kurduğu bağ üzerine:

Kadının yalnızlığını ve özlemini dışavuran bu satırlar, aynı zamanda yaşamla kurduğumuz bağı nasıl çarpık bir biçimde geliştirdiğimizi de ele veriyor. Bu konunun evin girişinde duran immortelle çiçekleriyle çok güzel anlatıldığını düşünüyorum:

İmmortelle çiçekleri:

Re: Eskici

Özellikle karyola üzerine sorduğunu düşünmemiştim ben soruyu. Satıyor ya da atıyor; çok fark etmiyor esaretten kurtulmak anlamında. Ancak karyolanın özel bir yeri var elbette. Elif buna çok güzel dikkat çekmiş. Karyola birinin yokluğunu simgelediği için onu bizzat götürüp çöpe atıyor diye düşünüyorum.

Re: Eskici

Bir de başta söylemiştim; eskiciyle çıkılan yolculuk başka bir öykünün konusu olabilirmiş gibi geldi bana. Evi boşaltmasıyla ve boş evde koşturmasıyla; özellikle de cam kırıklarıyla bitebilirdi öykü.