UzunHikâye Öykü, inceleme, eleştiri



Dışı Başka İçi Başka

25 Haz 2009
Cihan Başbuğ

M.Şevket Esendal
"Dışı Başka İçi Başka"
Hava Parası
Ankara, Bilgi Yayınevi, ilk baskı 1984 , son baskı: Nisan 2007
sf : 167 - 175.

Öykü forumdan kaldırılmıştır. Bkz.: Forum İşleyişi

Re: Dışı Başka İçi Başka

""

irat : Gelir
risale : kitapçık
iptila : düşkünlük, tiryakilik
iştiyak : göreceği gelme, özleme
teskin etmek : acı, öfke
tahassür : özlem
taaccüp etmek : hayrete düşmek
müteessif : üzülen
ufunet : pis koku
madrabaz : hile yapan hileci
mübahese : bir iş hakkında iki ya da daha fazla kişi arasında edilen söz
sarih : açık, kolay,anlaşılır.
iktiza : gerekli olma

kaynak : TDK
not : Sözcüklerin sadece metinde kullanılan anlamları verilmiştir

Öykü, hemen hepimizin yaşamında olan bir kavram üzerinde duruyor, başkalarının olana olan merak, istek... Bu konuda da Barış Acar'ın da çok beğendiğim bir haikusu var.

""

Ne güzel gelir
başkalarının olan
yaşamöyküsü

Öyküde Dr. Hüsnü Kani Bey, Makinist Hakkı Efendi ve Bahçıvan Kadri Bey'in meslekleri yerine birbirlerinin mesleklerine olan ilgisi, merakı, özenci anlatılıyor. Doktor, makinelere meraklı biri, makinist ise "bir küçük tarlam olsa da bahçecilik yapsam", diye düşünen biri ama Bahçıvan Kadri Bey ise, hal esnafından bu meslekten bir o kadar da bıkkın ve "doktorlukta ne var canım, kolunu sallasan para" diyip duran biri... Kendisi de bir idealist olan, ve öykülerinde idealist olmayan tipleri yeren M.Ş.Esendal, bu öyküsüyle de sanırım gözü başka yerde olanlara inceden bir taş atıyor...
Öyküde geçen "Maltepe'deki bamya tarlası" sözünü düşünüyorum da. Esendal hayatta olsaydı ve Maltepe'nin şimdiki halini görseydi bir öykü daha yazmaz mıydı?


Re: Dışı Başka İçi Başka

Doktor Hüsnü Kâni Bey de, makinist Hakkı Efendi de mızmızlanıyorlar gibi geldi bana. "Gene seneler var ki, kitapları, risaleleri süslü dolaplarında uykularına devam ederler." diyor anlatıcı, doktor için. Makinist için de "gözlerini kapasa bu yolları metresi metresine gözünün önünden geçirebilirdi." diye düşündüğünü söylüyor. Onların bu gerekçeleri bana biraz şımarıkça geldi. Bostancı Kadri beyin şikayeti başka. Onca emek, zaman verip karşılığında hiçbir şey elde edemediğinden yakınıyor o. Aradaki komisyoncular, kabzımallar kazanıyor onun sırtından. Onun mesleğiyle ilgili şikayeti bu.
Üçünün bir araya geldikerinde, birbirlerini ürkütmeden lafı konuşmak istedikleri konuya getirme çabalarına pek güldüm.