Dilâ Hanım

Re: Dilâ Hanım

Öyküyü çok sevdim ben fekat okurken kadın kahraman Türkan Şoray, erkek kahraman Kadir İnanır olmaktan kurtulamadı. Öyle olunca da andığım bu iki oyuncunun tanıdık mimikleri hakim oldu kahramanların davranışlarına.
Öykünün bir yerinde, sadece bey diye anılan biri var ben bunun kim olduğunu anlamadım, sonra da Rıza beyden söz ediyor diye düşündüm. Rıza beyden, zevke sefaya düşkün, elalemin karısını, kızını birkaç haftalığına eve kapatıp keyif çatan biri diye söz ediliyor, başka bir yerinde, yanında çalışan adamlara pek çok iyiliği dokunan, onlara düğün dernek kuran, sağlıklarıyla ilgilenen bir adam olarak. Bir insanda bu özelliklerin ikisi de bir arada olabilir mi diye soruyorum, ne bileyim, olabilir ama, burada oturmamış, aksayan bir şey var. Sonra, eğlence meraklısı bu adam delikanlı kılığında gördüğü, sadece bir kez gördüğü bir kadına aşık oluyor.
Eğer bu özellikleri anlatılan kişi Rıza bey değil, başka bir bey ise bu beyin ne biçim bir bey olduğunu civar köylerin beyleri biliyor olmalı, karışıklığa bu beyin sebep olduğunu aralarında konuşarak halletmek yerine neden çatışmaya giriyorlar diye de düşündüm. Bu işten yakayı o bey nasıl kurtarıyor, kimse ona yanlış iş yaptın diye hesap sormuyor, o eğlence düşkünü, mirasa konan beyin yol açtığı karışıklık yanına kâr kalıyor.

Rıza beye nişan alan iki usta nişancı, bize çok iyiliği dokundu, deyip yapacakları işten vazgeçiyorlar ama eski beylerine, hayatın tehlikede diye bir haber uçurmuyorlar. Bunu söylemenin onların yasalarına(racona) ters olduğuna dair bir açıklama da yapılmıyor.

Sonra, Dilâ hanımdan, iyi bir binici, iyi bir atıcı diye söz ediliyor.
Kocası öldükten sonra daha da geliştiriyor bu yeteneklerini. Neden kendisi gidip avlamıyor avını da kâhyadan istiyor bunu? Ve işi kendi üzerine aldıktan sonra, madem Rıza beyi öldürecek onun iyi bir tarifini(fotoğraf niyetine) alması gerekmez mi? Merdivende karşılaştığı adamı görür görmez o adamın Rıza bey olduğunu anlayacak kadar iyi bir tarif alması gerekmez mi? Kişilik özelliklerini biliyor, öğreniyor ama, fiziksel özelliklerini bilmiyor. Bunları öğrenmeden kimi öldürecek, doğru kişiyi öldürdüğünden nasıl emin olacak?

Bir de, Dilâ hanımın kan davası gütmesini çok sahici bulamadım ben. Rıza beyi öldürmeyi aklına koymasını inandırıcı ve haklı kılacak bir gerekçe olmalıydı. Çünkü bu kararı yaşadığı topluluğun gelenekleri dayatmıyor. Dilâ hanımın üzerinde öyle bir baskı olduğunu görmüyoruz öyküde. Kendisi alıyor bu kararı, kanın peşine düşmeyi o koyuyor kafasına.
Necati Cumalı’nın öykülerinin kadın kahramanlarının (İğneci, Yalnız Kadın öyküleri geldi aklıma) arzuları, duyguları konusunda nasıl atak olduklarını bildiğimden Dilâ hanımın yaptıklarını okuyunca, sabah ola hayrola deyip sevdiği adamla neden koyun koyuna yatmadıysa, dedim kendi kendime.