Bach - Kahve Kantatı

Bach'ın kahve için yazdığı bir kantat olduğunu, Serhan Bali imzalı "Kahve kokulu Bach akşamı" başlıklı haber/ yorum okuyucuma düşünce öğrendim. Esas adı Schweigt stille, plaudert nicht olan kantat günümüzde genellikle kostümlü canlandırmalara konu olduğundan bir komik opera olarak değerlendiriliyormuş. Bach'ın yazdığı nadir din dışı kantatlardan biri "Kahve Kantatı" (BWV 211). On sekizinci yüzyılda Avrupa'da yaygın bir toplumsal bir sorun olarak gözlemlenen kahve bağımlılığını ele alan kantat [1] ilk kez Bach'ın ölümüne kadar görev yaptığı Leipzig'de [2], muhtemelen 1734 yılının ortalarında Collegium Musicum tarafından, müzik grubunun düzenli olarak sahne aldığı Zimmerman Kave Evi'nde sahnelendi [3]. Christian Friedrich Henrici tarafından kaleme alınan librettosunda [4], [5] "Günde üç kez kahve içmedim mi acılar içinde keçi kavurması gibi buruşur kalırım" ("Wenn ich des Tages nicht dreimal mein Schalchen Coffee trinken darf, so werd’ ich ja zu meiner Qual wie ein verdorrtes Zienbrächten", "If I can't drink my bowl of coffee three times daily, then in my torment, I will shrivel up like a piece of roast goat") gibi sözlerin bulunmasının Zimmerman'ları mutlu ettiğini tahmin etmek güç değil. Operanın özetini Serhan Bali'den alıntılayalım:

Sizlerle paylaşmak istediğim bölüme geçmeden, yeri gelmişken, Lord Dunsany'nin "Konuk" öyküsü dolayısıyla da üzerine konuştuğumuz kahveyle ilgili biraz gevezelik yapmak istiyorum. Kahvenin tarihine ilişkin bilgi edinebileceğimiz Türkçe Vikipedi maddesi ne yazık ki içtiğimiz kahvenin imalatına ilişkin bilgi içermiyor [6]. Bu nedenle yazacaklarımın kaynağını iki İngilizce Wikipedia maddesi oluşturuyor [7], [8]. Kahve, Türk kahvesi ve filtre kahve örneklerinden de gözlemleyebildiğimiz gibi suda çözünmeyen bir maddedir. Türk kahvesinde fincanın dibinde kalır, filtre kahvedeyse fincanla hiç buluşamaz. Ancak Türkiye'de oldukça yaygın biçimde tüketilen (Nescafé genel adıyla bilinen ve Jacobs, vb. markalarla da satışa sunulan) anında kahve (granül kahve, hızlı kahve) hepimizin bildiği gibi suda yüzde yüz oranında çözünür. Bu bile iki kahvenin birbirlerinden önemli ölçüde farklı olduğunu gösteriyor. Hızlı kahve, en düşük kalite kahve çekirdekleri ve kahve üretiminin suda çözünen bazı artıkları kullanılarak üretilen ve kahvenin ev koşullarında yapılamayacağı durumlar gözetilerek (kamp, gezi, iş yeri, vb.) piyasaya sürülen bir yan üründür aslında. Yüzlerde yıllık kahve geleneği olan ve Avrupa'nın kahveyle tanışmasında çok büyük role sahip bir coğrafyanın insanları olarak bu kalitesiz ürünü bu kadar çok tüketiyor olmamız büyük bir çelişki olsa gerek. Her zaman Türk kahvesi yapmak zor geliyorsa tüm dünyada French press [9] adıyla bilinen (ama Fransızların İtalyan kahvesi dedikleri) sevimli edevatı kullanarak görece hızlı ve yine de lezzetli bir çözüme kavuşabilirsiniz. Daha iyisi varken dünyanın hiçbir yerinde insanların zor durumda kalmadıkları sürece içmedikleri granül kahveyle yetinmeyelim. Hindibalı kahveyi granül kahveye tercih edin!

Umarım bütün bu gevezelikler birilerinin ilgisini çekiyordur, yoksa uyarın da kafanızı şişirmeyeyim

Neyse, gelelim bu akşam dinleyeceğimiz parçaya. Bu akşam sizlerle paylaşmak istediğim bölüm operanın "Ei! wie schmeckt der coffee süsse" ("Mmm! Ne de lezzetlidir kahve") başlığını taşıyan aryası (4. bölüm). Şanslı İstanbulluların da dinleme şansı bulduğu Emma Kirkby, Christopher Hogwood yönetimindeki Academy of Ancient Music eşliğinde seslendiriyor...

İndirmek için tıklayın (6.18MB, 4'30'')

Youtube erişimi olanlar için videoyu buraya kopyalıyorum: