Ada Hakkında 23 Şey
1.
Herşey ve herkes birer adadır.
2.
Ada, kuşatılmış yalnızlıktır.
3.
Adalar kayıpların ve kaşiflerin anıt mezarlarıdır. Kendine gömülüdür seyyah.
4.
"Sürgün dram sanatçısı açısından ada arındıran bir süreçtir. Zira deneyimin özdeşlenimi sözkonusudur. Kaldı ki her ada bir diğerini taklit eder." Böyle mi derdi Aristoteles bir adaya düşse? Ada poetiktir şüphesiz.
5.
Adadan kaçsan da mutlaka bir gün dönmek zorundasındır. O senin bedenin.
6.
Egemenlerin vaatleri aslında sahip olduklarındır. Huxley'in girift ada konstrüksüyonunun temelinde olan budur.
7.
Ada salt seni değil tüm kaçak ve sürgünleri saf bir özgürlük algısıyla yüzleştirir. Yalıtkan ve aynı anda geçirgendir. İçine ulaştığın an dışını kaybedersin.
8.
Tavşan adasına yüzerdim gençlikte. Onun her yerini, her kovuğunu bilmek isterdim. Yaşlandıkça insanların bir tutam bile olsa gizeme ihtiyaç duyduklarını gönülsüz kabul ettim. Ama bu doğaya bakışımızdaki eksiklikten ötürüydü bence. Gizem, doğadan kopuş denen yırtık büyüdükçe açıklamak durumunda kaldığımız, bizi ölesiye ürküten o meşhur adalı paraşütçüyü imleyen bir şey belki de... Hani sineklere iradesi dışında hükmeden tanrı var ya, işte onun kökeni bu.
9.
Adaların dipten bağlı oluşları, ayrımcı her anlayışa düşman olmamın sebebidir.
10.
Ada, insanın belki de en eski dert ortağıdır. Onunla başbaşa kalabilmek gittikçe güçleşen bir uğraş sanırım. Pek çoğu artık rantiye nesnesi.
11.
Onların da tıpkı bizler gibi bir ekosistem oluşları ilginçtir. Doğarlar, yaşam verirler ve ölürler.
12.
Ada halkları tuhaf ve kopuk olabilirler. James Cook'un öldürülüşü örneğin. Yerlilerin inancına göre kıyamet günü yıkım getiren tanrılar adanın etrafında dönenecekler ardından saldıracaklardır. Cook su kaynağı gözlerken bir hayli tur atmıştır.
13.
Mitoslarımızın en trajik olanları onlarla ilgilidir. Bu aslında toplumsal bilinç altında paylaşılan yalnızlık melankolisidir. Trajik bir cadı aynasıdır. Atlantis, Mu... Hep bu somut geçmiş sanılan adalar bugünün çaresiz mana bireylerinin öz aynaları, trajik bilinç altı batıklarıdır.
14.
Kaçışın proje sahasıdır adalar. Ütopyalarımızda "Onların" adaları vardır. Ütopya bizatihi adadır.
15.
Adayı kandıramazsınız. Denemeyin bile! Çevresinde turlasanız da her yönden bakar size. Dikizler ada.
16.
Paskalya adasına uğrayan Cook adayı boktan, işe yaramaz olarak niteler. Hedefi su ve ikmaldir ancak biçimsiz heykellerden başka bir halt yoktur. İnsanlara da böyle yaklaşır çoğumuz. Oysa eşsiz güzellikleri ıskalarız.
17.
Galapagos'u Darwin'in gözünden görmek, tanrıyı şeytanın gözünden görmeye benzer. İsyankar, hayran, hedonist, gözlemci ve empatik.
18.
Robinson'un trajedisini okunur ve olanaklı kılan tek şey adadır. Zira tüm dünya köleciyken Cuma onun dostudur.
20.
Yarımada adanın yarısı değil yarımın adasıdır. Adaya özenen insanın bir toprak uzantısına verdiği addır.
21.
Eşek adasının hikayesini Cevat Şakir dillendirir. Göz gözü görmez bir fırtınada kıyıdaki eşeğe anıran teknenin kargosu eşekler, tekneyi kayalara bindirmekten kurtarır. Fırtınanın curcunası, aniden anıran kargo, karaya çıkılınca öpülen eşeklerin güzel gözleri... Halen gülümsetir beni.
22.
Ada dünyayı değiştirebilir. Koskoca Minos ile birlikte tüm dünya küle boğulmuş der eski metinler. Nuhun yola çıktığı liman olabilir ada.
23.
Ada yabancılaşmanın yabancılaşmasıdır.
---
Görsel: René Magritte - Le Château des Pyrénées (1959)