Uzun Hikâye - Öykü ve Kuram

Kısa Öykü Kuramı Üzerine Makaleler

Barış Acar — Mon, 09 Feb 2009 10:58:58 +0000

Öyküler forumunda yeni bir yapılanmaya gidilmişken, uzun zamandır foruma eklemeyi düşündüğüm öykü kuramına ilişkin metinleri aktarmaya başlayayım.

İlk olarak Adam Öykü dergisinin Eylül-Ekim 1997 yılında yayımladığı 12 numaralı "Kısa Kısa Öykü" özel sayısıyla yola çıkalım istedim.

devamını oku

Öykü Kavramını İrdeleyeceğimiz Forum

abdullah şahin — Fri, 01 Aug 2008 12:29:17 +0000

Arkadaşlar, bu başlık altında kimi yazarların öykünün ne olduğu üzerine yazdıklarını yayımlayıp bu metinler çerçevesinde tartışma olanağı yaratmaya çalışacağız.

Öykünün "varoluşu, olanakları, sınırları" üzerine düşünce çeşitlemeleri, umarım çoğu üyemiz için zevkli bir alan olacaktır.

İhtimaller Zinciri: Mikro Öykü*

ayşegül tözeren — Thu, 23 Jan 2014 19:38:41 +0000

Mikro öykü sahip olduğu nitelikleri kendisi söyleyen öyküdür, bundan dolayı sözcük sayısı bağlamında nicel tanımlamaların ve genellemeye dayalı nitel ifadelerin reddi üzerinden kendisinde var olur. Necati Tosuner’in sözünü ettiğim kerameti kendinden menkullüğe işaret eden "Çok kısa öykü, öyle olması gerektiği için çok kısa olan öyküdür." tanımlaması mikro öykü için de geçerli sayılabilir.

Mikro öykü, ABD’de 1980’li ve 1990’lı yıllarda, ani öykü ve flaş kurmaca adlarıyla yayınlanan antolojilerin etkisiyle bu adlarla anılmaktadır. Ön planda kullanılan bu iki adlandırmanın haricinde, “kartpostal”, “dakikalık”, “uçarı”, “hızlı”, “çabuk”, “sıska” öykü olarak da karşılık bulmuştur. Ancak akademik yayınlarda “kısa öykü” adlandırması öne çıkmaktadır. Çince’de mikro öykü adlandırmalarında öykü yerine kurmaca da kullanılabilmektedir ve “cep”, “avuç içi”, “bir sigaralık” nitelendirmeleri tercih edilmektedir. Türkçe’deyse mikro öykü, genellikle minimalist öykü, kısa kısa öykü, kıpkısa öykü, kısa öykü ve küçürek öykü olarak anılmıştır. Kısa kısa öykü, İngilizce’deki short short story adlandırmasının tam çevirisidir. Kısa öykü ise, İngilizce bir ifade olan short story’nin Türkçe’deki karşılığı öykü olduğu için, short “short story”nin de kısa “öykü” olarak karşılık bulacağı düşüncesiyle kullanılmaktadır. 1960’larda gücünü hissettiren ve sadeliğe, nesnenin sembolik anlamlarını en aza indirerek nesne olarak kabulüne yaslanan minimalist sanata gönderme taşıyan minimal öyküler adlandırması da kullanılmıştır. Kıpkısa öyküyse, kısa’nın anlamını güçlendirerek ifade etmeyi seçmiştir. Son dönemde akademik yayınlarda da sıklıkla kullanılan küçürek öykü adlandırması, mikro’nun küçü- kökünden yola çıkan bir Türkçeleştirme çabasını içermektedir. Ayrıca Facebook’ta da benzer öyküler, kısayoğun öyküler başlığı altında yer bulmaktadır.

devamını oku

Sanat ve Metafizik Üzerine Değiniler

oktay — Mon, 22 Oct 2012 09:23:58 +0000

Değiniler

"Yeni", Ama Hangisi?

Barış Acar — Thu, 31 Mar 2011 07:06:20 +0000

Sanat tarihi disiplinine azıcık aşina olan biri çok iyi bilir; “yeni” tarihsel bir kategoridir. Tek başına “yeni” bulamazsınız. Yeni, kıyas yoluyla anlaşılabilecek bir olgudur. Sanat yapıtı anlamında bir şeyin “yeni” olması demek, “eskiye göre bir farkı olmak” anlamına gelir. Bir sanatçının bulduğu “yeni”, ya kendi önceki çalışmalarına göre farklı bir aşamayı temsil eder ya da kendine dek gelen sanat tarihi birikiminden bir kopmayı, farklılaşmayı tanımlar.

devamını oku

Nietzsche'de Trajik Olanın Özü* - Gilles Deleuze

acarcagdas — Fri, 31 Dec 2010 11:38:32 +0000

Nietzsche’yi yorumlamaya çalışan biri, her şeyden önce, onun düşünüşünü dizgeleştirmek için her türlü mazeretten kaçınmalıdır. Buna karşın halihazırda bir mazeret vardır hep. Trajik kültür, düşünüş ve felsefe, Nietzsche’nin çalışmaları çerçevesi içindedir. İyi de Nietzsche "trajik" demekle tam olarak neyi kastetmiştir? Dünyanın trajik kavranışına karşı iki şeye itiraz eder: Diyalektik kavrayış ve Hıristiyan kavrayışı. Daha doğrusu, trajedinin üç ölüş biçimi vardır. Önce Sokrates' in diyalektiğiyle ölür, bu onun "Euripidesçi" ölümüdür. İkinci kez Hıristiyanlıkla ve üçüncü kez de modern diyalektik ve Wagner’in kendisinin birleşimden doğan dalgayla ölür. Nietzsche Alman felsefesi ve diyalektiğin temelde Hıristiyan karakterine sahip olduğunu söyler. Diyalektik ile Hıristiyanlığın, trajikliği yaşama, anlama ve düşünme yetisine doğuştan sahip olmadığı konusunda ısrar eder. "Trajediyi keşfeden benim", sözünü Yunanlar bile yanlış yorumlamışlardır.

devamını oku

"Tanrı Anlatıcı"yı Ne Yapmalı?

Barış Acar — Thu, 26 Aug 2010 16:56:46 +0000

20. yüzyıl edebiyat dünyasını biçimlendiren en önemli etmenler nelerdir, diye sorulsa, buna verilebilecek ilk cevap, “tanrı anlatıcı” konumunun terk edilmesi ya da kökten/ güçlü eleştirilere maruz kalmış olması denebilir sanıyorum. Keza Lukacs’ın “Avrupa Gerçekçiliği” ve özellikle de “Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı” kitaplarına bu gözle bakıldığında gerçekçilik üzerine sürüdürülen tartışmaların, aslında anlatıcının konumuna yönelmiş eleştirilerle dolu olduğu görülecektir. Stendal’ın, Balzac’ın temsilcisi olduğu “büyük gerçekçilik” kuşağının yerine geçen, Joycelar, Kafkalar, Beckettler varolan gerçeklik anlayışını değiştirdikleri kadar, ve belki de bundan daha fazla, anlatı konumlarını değiştirerek edebiyat dünyasına müdahalede bulunmuşlardır. Kagan’ın Estetik ve Sanat Notları’i, Pospelov’un Edebiyat Bilimi adeta anlatıdaki bu değişime karşı direncin kitaplarıdır. Bir yandan değişen şeyi görmekte ve onu saptamaktayken, bir yandan da geçmişin büyük anlatı geleneğinin destanını yazmaktadırlar.

devamını oku

Öykücünün Kitabı - Feridun Andaç

Cihan Başbuğ — Mon, 01 Mar 2010 09:20:34 +0000

Şu sıralar F.Andaç'ın Öykücünün Kitabını okuyorum. Kitap, farklı öykücülerin, "öykü" kavramı ve öyküyle ilgili birçok konuyla ilgili görüşlerini içeriyor. Onat Kutlar'ı okuduğumuz ve zaman zaman 50 kuşağı kavramı üzerine konuştuğumuz bu günlerde, Erdal Öz'ün "50 Kuşağından Biri Olarak!" yazısıyla başlayacağım ve zaman zaman kitaptan alıntılarla devam edeceğim.

Anlam Sorunu ve Sanat Yapıtında "Anlam"

Barış Acar — Sun, 17 May 2009 06:50:14 +0000

Bu upuzun konuya nereden başlasam, onun içinde nasıl ilerlesek diye uzun zamandır düşünmekteyim. Sonunda, bir yerinden başlamanın, forum kullanıcılarının iradesiyle bu araştırmanın derinleşip derinleşmeyeceğini görmenin daha yerinde bir tutum olacağına karar verdim.

Öykü söz konusu olduğunda yaptığımız incelemeler gösterdi ki; yaptığımız değerlendirmelerin pek çoğu yapıtın "anlam" boyutunun saptanması ve yazarın metne yerleştirdiği açık ya da gizli anlamların analizi üzerinden ilerliyor.

devamını oku

Öyküde İnceleme ve Eleştiri Yöntemleri

Barış Acar — Sat, 11 Apr 2009 17:49:19 +0000

Beyaz Mantolu Adam öyküsüyle ilgili bu başlıkta Nurten Öztürk şöyle bir soru sormuştu:

Öz Nurten dedi ki:

Bu soru şu aralar aklıma sıkça takılır oldu: okuyucu, örneğin bir öyküyü anlamak/ anlamlandırmak için sık sık yazara, ya da hakkında yazılan yazılara başvuruyorsa burada bir sorun var mıdır? Yazarın okuyucuya ulaşamadığından, dolayısı ile öykünün kendini anlatamadığından söz edebilir miyiz? Ya da okuyucunun alımlama gücünün/yeteneğinin zayıflığından mı söz etmeliyiz? Ya da hiçbiri mi?

Bu sorunun üzerinde özellikle durmak gerekli. Çünkü bu tümüyle yöntemsel bir ayrımın eşiğine getiriyor bizi. Ardından da bir yığın kuram sökün ediyor. Bu konuda her akımın farklı bir yol tutturduğunu söylemek mümkün. Berna Moran'ın, başucu kitabı olarak da nitelenebilecek, "Edebiyat Kuramları ve Eleştiri" kitabından kabaca bir sınıflama yapmak gerekirse;

Yansıtma Kuramı ve Toplumcu Eleştiri
Dışavurumculuk
Sanatçıya Dönük Eleştiri
Biçimci Okullar
Okur Merkezli Kuramlar

devamını oku